اثربخشی آموزش شایستگی اجتماعی- هیجانی بر مهارت‌های اجتماعی و سرمایه‌های روان‌شناختی دانش‌آموزان دارای اختلال نافرمانی مقابله‌ای

Abstract

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش شایستگی اجتماعی- هیجانی بر مهارت‌های اجتماعی و سرمایه‌های روان‌شناختی دانش‌آموزان دارای اختلال نافرمانی مقابله‌ای انجام شد. این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه و دورۀ پیگیری دوماهه بود. جامعۀ آماری نوجوانان دارای اختلال نافرمانی مقابله‌ای مشغول به تحصیل در مدارس دورۀ اول متوسطۀ شهر اهواز در سال تحصیلی 97-1396 را شامل می‌شد؛ از میان آن‌ها 30 نوجوان دارای اختلال نافرمانی مقابله‌ای به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه، جایگزین شدند (هر گروه 15 نفر). گروه آزمایش، آموزش شایستگی اجتماعی- هیجانی را طی نه جلسه دریافت کردند وگروه گواه هیچ‌گونه مداخله‌ای دریافت نکردند. برای جمع‌آوری اطلاعات از پرسشنامه‌های مهارت اجتماعی (گرشام و الیوت، 1999)، سرمایۀ روان‌شناختی (لوتانز و اولیو، 2007) و پرسشنامۀ سلامت روان کودکان و نوجوانان (گادو و اسپرافکین؛ 1994) استفاده شد. داده‌های آماری با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که آموزش شایستگی اجتماعی- هیجانی بر مهارت‌های اجتماعی و سرمایه‌های روان‌شناختی دانش‌آموزان دارای اختلال نافرمانی مقابله‌ای تأثیر معناداری داشته است (0001/0>p). علاوه بر این نتایج نشان داد که این درمان توانسته تأثیر خود را در زمان نیز به شکل معناداری حفظ کند(001/0‌p<). بر اساس یافته‌های پژوهش حاضر می‌توان چنین نتیجه گرفت که آموزش شایستگی اجتماعی- هیجانی با بهره‌گیری از فنون اجتماعی و هیجانی می‌تواند مهارت‌های اجتماعی و سرمایه‌های روان‌شناختی دانش‌آموزان دارای اختلال نافرمانی مقابله‌ای را تحت تأثیر قرار دهد. بر این اساس آموزش شایستگی اجتماعی- هیجانی می‌تواند به عنوان درمانی مؤثر، برای بهبود مهارت‌های اجتماعی و سرمایه‌های روان‌شناختی دانش‌آموزان دارای اختلال نافرمانی مقابله‌ای استفاده شود.