طراحی، ساخت و اثربخشی برنامۀ پویانمایی اجتماعی بر مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم

Abstract

پژوهش حاضر با هدف طراحی و ساخت برنامۀ پویانمایی اجتماعی برای کودکان مبتلا به اختلال اتیسم و اثربخشی آن بر مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی این کودکان انجام شد. پژوهش حاضر یک مطالعۀ شبه آزمایشی با گروه کنترل و پیش‌آزمون- پس‌آزمون بود. جامعۀ آماری پژوهش، شامل کلیۀ کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم شهر تهران بود که از میان آن‌ها 16 پسر با اتیسم خفیف در بازۀ سنی 5 - 10 سال به صورت نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شده و سپس به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه گمارده شدند. سپس کودکان گروه آزمایش در 30 جلسۀ یک ساعته‌، سه روز در هفته، شرکت کرده و برنامۀ پویانمایی اجتماعی را دریافت کردند که علاوه بر پویانمایی، شامل به‌کارگیری عروسک‌های دستی و انگشتی، پازل، کارت‌های مصور داستان، ماسک‌های هیجانی، و بازی‌های خانواده‌محور بود. والدین در هر دو گروه قبل و پس از مداخله به فهرست ارزیابی درمان اتیسم(ATEC)( ریملند و ادلسن، 2012) پاسخ دادند. برای تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم افزار Spss نسخۀ 21، از آزمون تحلیل کواریانس چندمتغیری استفاده شد. نمرات گروه آزمایش در مرحلۀ پس‌آزمون کاهش معناداری در تمام خرده مقیاس‌های آزمون(کارکرد ارتباطی، اجتماعی، شناختی، و رفتارهای تکراری و کلیشه‌ای) نسبت به پیش‌آزمون دارد و همچنین بین دو گروه در تمام خرده مقیاس‌های آزمون تفاوت معنادار وجود دارد (001/0P<). بنابراین، می‌توان چنین نتیجه‌گیری کرد که کاهش نمرات در خرده مقیاس‌های فهرست ارزیابی درمان اتیسم ناشی از بهبود عملکرد این کودکان است. نتایج نشان می‌دهد برنامۀ فوق به‌منظور ارتقاء مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی کودکان طیف اتیسم اثربخش است.