بررسی اثرات تنش خشکی و هگزاکونازول بر صفات فیزیومورفولوژیک گیاه پنیرک (.<i>Malva sylvestris</i> L)

Abstract

تنش کم‌آبی یکی از شایع‌ترین تنش‌های غیر‌زیستی است که رشد گیاه را در مناطق خشک و نیمه‌خشک محدود می‌کند. هگزاکونازول از ترکیبات تریازولی، انواع جدیدی از مواد شیمیایی هستند که با جلوگیری از سنتز جیبرلین منجر به کاهش رشد رویشی و افزایش رشد زایشی می­گردند. به‌منظور ارزیابی تأثیر تیمار هگزاکونازول بر صفات مورفوفیزیولوژیک گیاه پنیرک تحت تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با چهار تکرار در شهرستان نیشابور انجام شد. در مرحله چهار تا پنج‌برگی رشد گیاه، تنش خشکی در شاهد و مرحله 50 درصد ظرفیت زراعی و تیمار هگزاکونازول در سه سطح صفر، 15 و 25 میلی‌گرم در لیتر به‌صورت اسپری برگی اعمال شد. بر اساس عکس ­العمل گیاه حدود دو ماه تیمار انجام شد، سپس صفات فیزیومورفولوژیک و فعالیت آنزیم­های آنتی­ اکسیدانت در برگ گیاه موردسنجش قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس داده ­ها نشان داد که اثرات متقابل تنش خشکی و تیمار هگزاکونازول، موجب کاهش طول ساقه، ریشه و سطح برگ و افزایش نسبت ریشه به ساقه، وزن تر و خشک و غلظت پرولین و فعالیت آنزیم‌های کاتالاز و پراکسیداز گردید و همچنین مشاهده شد که تیمارها تأثیری بر روی تعداد برگ، کلروفیل a، b، کل و پروتئین نداشتند. نتایج این تحقیق نشان داد تیمار هگزاکونازول با کاهش رشد سطح برگ و تعداد برگ و افزایش رشد ریشه نسبت به ساقه، رشد رویشی ساقه و ریشه، وزن تر و خشک، کلروفیل، قندهای محلول، آنزیم­های کاتالاز و پراکسیداز و غلظت پرولین مکانیسم دفاعی گیاه را نسبت به تنش خشکی بهبود می­بخشد. همچنین مشخص گردید که تنظیم‌کننده رشد گیاهی مانند هگزاکونازول می­تواند در توسعه رشدی و بهبود برخی خصوصیات گیاهی مؤثر بوده و از شدت تنش بر گیاه بکاهد.