شناسایی نواحی ژنومی کنترل‌کننده صفات اگرو‌مورفولوژیک گیاه جو در شرایط نرمال و تنش کم‌آبی

Abstract

به منظور مکان‌یابی ژن‌های کنترل کننده مرتبط با صفات اگرو‌مورفولوژیک درگیاه جو در مرحله رویشی و زایشی تحت شرایط نرمال و تنش خشکی، 100 خانواده F3 حاصل از تلاقی دو رقم بادیا × کومینو در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار ارزیابی شدند. این تحقیق در سال‌های زراعی 1396- 1395 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه گنبد کاووس انجام شد. از صفات برتر والد بادیا می‌توان عملکرد بالاتر و حساس به ورس و تنش‌ و والد کومینو عملکرد پایین‌تر و تحمل به ورس و تنش‌ اشاره کرد. نقشه پیوستگی با استفاده از 49 جفت نشانگر ریز ماهواره SSR، 10 آلل ISSR و 90 آلل IPBS تهیه شد. در این پژوهش فواصل نشانگری iPBS2077-4 – iPBS2074-1 و iPBS2231-1 – iPBS2274-5 که بر روی کروموزوم‌های شماره‌ی 5 و 7 قرار داشتند، به دلیل دارا بودن بیشترین تعداد QTL‌های کنترل کننده صفات مورد بررسی در مرحله رویشی و زایشی به عنوان مهمترین نواحی ژنومی شناسایی شدند و استفاده از آن‌ها در برنامه‌های به‌نژادی پس از تعیین اعتبار‌ در مکان‌ها و جمعیت‌های مختلف به عنوان مناظق مهم، پیشنهاد می‌شود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تمامی صفات ارزیابی شده در مرحله رویشی و زایشی در سطح احتمال یک درصد اختلاف معنی‌دار داشتند. از این رو می‌توان خاطر نشان کرد، تنوع ژنتیکی مطلوبی در بین ژنوتیپ‌ها وجود دارد. بررسی مقایسه میانگین صفات در نتاج تلاقی بادیا × کومینو نشان داد برای کلیه صفات مورد ارزیابی در مرحله رویشی و زایشی ارزش‌های بیشتر از والد دارای حداکثر مقدار صفت و کمتر از والد دارای حداقل صفت دیده شد که مبین تفکیک متجاوز برای صفات مورد مطالعه بود.