واکنش عملکرد و ترکیب اسید‌های چرب در کشت تأخیری ژنوتیپ‌های گلرنگ به محلول‌پاشی با اسید جاسمونیک و اسید آسکوربیک تحت رژیم های کم آبیاری

Abstract

به منظور بررسی اثر تیمار‌های کم آبیاری و محلول‌پاشی با اسید جاسمونیک و اسید آسکوربیک بر برخی از صفات رشدی و عملکردی ژنوتیپ‌های گلرنگ، آزمایشی به صورت اسپلیت- فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد در بهار 1396 انجام شد. در این آزمایش تیمارهای کم آبیاری )100، 75 و 50 درصد نیاز آبی گلرنگ) به عنوان عامل اصلی و سه ژنوتیپ گلرنگ )محلی اصفهان، فرامان و سینا) و محلول‌پاشی با سه سطح شامل (کنترل، محلول‌پاشی با اسید جاسمونیک با غلظت 0.5 میلی مولار و محلول‌پاشی با اسید آسکوربیک با غلظت 20 میلی مولار) به عنوان عامل فرعی انتخاب شدند. تنش کم آبیاری موجب کاهش معنی‌دار ارتفاع بوته، تعداد غوزه در بوته، تعداد دانه در غوزه، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد روغن، اسید‌های چرب غیر اشباع اسید اولئیک و اسید لینولئیک شد. کمترین عملکرد دانه (1382.22 کیلوگرم در هکتار) و درصد روغن (26.67) از تیمار تنش کم آبیاری 50 درصد نیاز آبیاری و بیشترین عملکرد دانه (1635.2 کیلوگرم در هکتار) و درصد روغن (27.21) از تیمار 100 درصد نیاز آبیاری به دست آمد. در بین ژنوتیپ‌های گلرنگ بیشترین عملکرد دانه (1676.3 کیلوگرم در هکتار) و درصد روغن (27.82) در ژنوتیپ سینا و کمترین عملکرد دانه (1341.2 کیلوگرم در هکتار) و درصد روغن (27.66) در ژنوتیپ محلی اصفهان مشاهده شد. محلول‌پاشی با اسید جاسمونیک و اسید آسکوربیک موجب افزایش عملکرد دانه، درصد روغن، محتوای اسید لینولئیک و اسید اولئیک و موجب کاهش اسید پالمتبک و اسید استئاریک شد. نتایج نشان داد که تفاوت‏ در میزان برخی از صفات در بین ‌ژنوتیپ‌‏ها ی آزمایشی و تیمار‌های محلول‌پاشی، مانند افزایش محتوای اسید‌های چرب غیر اشباع می‏‌تواند در انتخاب ژنوتیپ‌‏برتر و تعیین مناسب‌ترین تیمار جهت تعدیل اثر نامطلوب تنش کم آبیاری به منظور دست‌یابی به افزایش تولید اقتصادی مورد استفاده قرار گیرد.