ارزیابی و گزینش ژنوتیپ های جو (Hordeum vulgare L.) دابل هاپلوئید بر اساس صفات ریشه‌ای در مرحله گیاهچه ای تحت شرایط نرمال و تنش شوری

Abstract

درک نحوه رشد و توسعه­ اندام­های مختلف گیاه، به‌ویژه ریشه، در مدیریت بهینه تولید گیاهان شورزیست از اهمیت زیادی برخوردار است. این پژوهش به­ منظور بررسی اثر شوری کلرید سدیم بر روی صفات ریشه گیاهچه­ های جو دابل هاپلوئید با دو سطح شوری صفر (شاهد) و 150 میلی مولار انجام گرفت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در پاییز 1391 در دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان انجام شد. صفاتی از قبیل سطح ریشه، زاویه ریشه، طول تجمعی ریشه، طول بلندترین ریشه و قطر ریشه اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که بین لاین­ها و اثر متقابل لاین × شوری اختلاف معنی­ داری در سطح احتمال یک درصد وجود دارد. به­ طورکلی شوری باعث کاهش معنی­ دار سطح ریشه، طول تجمعی و طول بلندترین ریشه شد. در چهار لاین طول بلندترین ریشه تحت تنش شوری کاهش نیافت. در مورد طول تجمعی ریشه نیز سه لاین تحت تنش شوری روند کاهشی نشان ندادند. در تمام لاین­ ها به‌غیراز شش لاین، زاویه ریشه در شرایط فاقد تنش بیشتر از زاویه ریشه در شرایط تنش بود. مساحت ریشه نیز در شرایط تنش دارای روند نزولی نسبت به شرایط نرمال بود که پنج لاین از این قانون تبعیت نکردند. روند تأثیر تنش شوری در بین لاین­ ها بر روی صفت قطر ریشه یکسان نبود. با استفاده از تجزیه کلاستر، لاین­ های دابل­ هاپلوئید جو بر اساس صفات موردمطالعه در هر دو محیط نرمال و تنش شوری به دو گروه تقسیم شدند و ژنوتیپ­های شماره 2، 29 و 62 به­ عنوان ژنوتیپ­ های برتر در هر دو شرایط گزینش گردیدند.