گزارش علمی کوتاه: ارزیابی تحمل خشکی ژنوتیپ‌های کلزا (Brassica napus L.) با استفاده از شاخص های مقاومت به خشکی

Abstract

به‌منظور بررسی عملکرد پانزده ژنوتیپ کلزا در شرایط تنش خشکی و ارزیابی ژنوتیپ­ها با استفاده از شاخص­های مقاومت به خشکی، آزمایشی در سال زراعی 92-1391 به­صورت طرح بلوک­های کامل تصادفی با 3 تکرار در شرایط آبی و دیم در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه انجام شد. شاخص­های حساسیت به تنش، تحمل، میانگین هارمونیک، میانگین هندسی تولید، متوسط تولید، تحمل تنش، عملکرد و پایداری عملکرد بر اساس عملکرد دانه در هر دو شرایط محاسبه شدند. تجزیه مرکب عملکرد دانه نشان داد که محیط به­طور معنی­داری بر روی عملکرد تأثیر گذاشته به‌طوری‌که میانگین عملکرد در محیط دیم کمتر از محیط آبی بود. بین ژنوتیپ‌های موردبررسی اختلاف معنی­داری ازنظر شاخص­ها و عملکرد در هر دو شرایط وجود داشت. بررسی همبستگی شاخص­ها نشان داد که شاخص­های میانگین بهره­وری،میانگین بهره­وری هندسیوتحمل تنش با عملکرد در هر دو شرایط، همبستگی بالایی داشته و بر اساس نمودار سه‌بعدی این شاخص­ها، ژنوتیپ‌های HW113، L146 و L201 مناسب­ترین ژنوتیپ­ها برای هر دو شرایط در نظر گرفته شدند. با توجه به نمودار بای‌پلات حاصل از دو مؤلفه اصلی اول و دوم نیز، ژنوتیپ‌های HW113، L146 و L201 نسبت به سایر ژنوتیپ­ها دارای تحمل بیشتری به تنش خشکی بوده و ژنوتیپ‌های L72 و OPERA حساس­ترین ژنوتیپ­ها به شرایط تنش خشکی شناخته شدند.