ارزیابی پرایمینگ بذر با محلول های مختلف غذایی در سطوح مختلف تنش آبی بر خصوصیات فیزیولوژیک و عملکرد چغندر قند رقم بذر تک جوانه ژنتیکی

Abstract

این مطالعه با هدف بررسی تأثیر سطوح مختلف آبیاری (آبیاری پس از 70، 110 و 150 میلی‌متر تبخیر از تشتک) و تیمارهای مختلف پرایمینگ (شاهد، هیدروپرایمینگ، پرایمینگ با آهن، روی و منگنز) بر جوانه‌زنی، رشد و عملکرد چغندرقند در سه تکرار اجرا شد. آزمایش در شرایط آزمایشگاهی به‌صورت طرح کاملاً تصادفی و در مزرعه به‌صورت اسپیلت­پلات بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی اجرا گردید. کم‌آبی کاهش معنی‌داری را در عملکرد ریشه و قند چغندرقند باعث شد، با تشدید کم‌آبی، میزان کاهش در این دو صفت بیشتر بود. عملکرد ریشه و قند با افزایش دور آبیاری از آبیاری پس از 70 میلی‌متر تبخیر از تشتک به آبیاری پس از 110 و 150 میلی‌متر تبخیر از تشتک به ترتیب 38 و 41.8 درصد کاهش یافت؛ اما پرایمینگ بذرهای چغندرقند با آهن افزایشی 25.5 و 35.4 درصدی و پرایمینگ بذرهای چغندرقند با روی افزایشی 25.5 و 34.4 درصدی به ترتیب در عملکرد ریشه و عملکرد قند باعث شد. بیشترین درصد قند نیز در پرایمینگ بذور با آهن و روی به دست آمد. با توجه به همبستگی مشاهده‌شده، از دلایل مهم کاهش عملکرد ریشه و قند چغندرقند در اثر کم‌آبی، کاهش سطح برگ است. بااین‌وجود همچون عملکرد، پرایمینگ تأثیر مثبتی بر این صفت داشت. بیشترین افزایش در سطح برگ مربوط به پرایمینگ روی بود. با توجه به همبستگی‌های مشاهده‌شده، بهبود در سرعت جوانه‌زنی و درصد جوانه‌زنی ناشی از افزایش مقدار جیبرلین و درنتیجه بهبود فعالیت آلفا آمیلاز از مهم‌ترین دلایل افزایش رشد و عملکرد چغندرقند می‌تواند باشد. در کل مشاهده شد که پیش‌تیمارهای آهن و روی بهترین پیش‌تیمارهای بذری جهت افزایش رشد و عملکرد چغندرقند در شرایط آبیاری کامل و کم‌آبی است.