اثر تنش خشکی و رقابت جو‏موشی (<i>Hordeum murinum</i> L.) بر رشد و عملکرد زیره‏ سبز (<i>Cuminum cyminum</i> L.) در شرایط گلخانه

Abstract

زیره ‏سبز مهم‌ترین گیاه دارویی کشور است که بخش عمده ‏ای از هزینه‏ های تولید آن صرف مبارزه با علف‏های هرز می‏شود. به‌منظور بررسی تأثیر تنش خشکی و تراکم علف‏ هرز جوموشی بر رقابت آن با گیاه زراعی زیره ‏سبز آزمایشی د‏ر اسفندماه سال 1393 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی بیرجند انجام شد. این تحقیق در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا شد. فاکتور‏ها شامل: تراکم علف‏‏ هرز جو‏موشی در 4 سطح (0 و 1 و 3 و 5 بوته در گلدان) و تنش خشکی در سه سطح عدم وجود تنش (رطوبت خاک در حد ظرفیت مزرعه) وجود تنش متوسط (رطوبت خاک در حد 60 درصد ظرفیت مزرعه) و تنش شدید (رطوبت خاک در حد 30 درصد ظرفیت مزرعه) بودند. در این تحقیق شاخص‌های مختلف رقابتی زیره‏ سبز ازجمله: تغییرات ارتفاع، تعداد برگ، عملکرد تک بوته، بیومس کل، تعداد بذر در هر گیاه، مورد ارزیابی گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد با افزایش تنش خشکی، اثرات منفی رقابت علف ‏هرز جو‏موشی بر زیره‏ سبز کاهش یافت و جو‏موشی در شرایط کافی بودن رطوبت خاک رقیب قوی‏تری برای زیره‏ سبز بود. همچنین بیشترین عملکرد زیره ‏سبز در شرایط رطوبت کافی (رطوبت در حد ظرفیت مزرعه)و عدم حضور علف ‏هرز محقق شد‏، در شرایط عدم محدودیت رطوبت خاک تراکم سه بوته جو‏موشی در گلدان (79 بوته در مترمربع) توانست حد‏اکثر خسارت را به زیره‏ سبز وارد نماید، درمجموع بر اساس نتایج این تحقیق آبیاری کافی زیره ‏سبز و حذف علف‏‏ هرز جو‏موشی به‌ویژه در شرایط وجود رطوبت کافی خاک ضروری به نظر می‏رسد ضمن اینکه حذف کامل علف ‏‏هرز جو‏موشی پس از بر‏داشت محصول زیره ‏سبز یک راهکار مدیریتی مناسب خواهد بود.