اثر دور آبیاری با کاربرد محلول مویان بر برخی صفات مورفولوژیک و عملکردی ارقام نخود (Cicer arietinum L.)

Abstract

مقدمه (و هدف) تنش خشکی ازمهم­ترین عامل کاهش عملکرد گیاهان زراعی ازجمله نخود بوده و باعث تغییر در میزان برخی ترکیبات درونی گیاه می­شود. از طرفی تحقیقات نشان داده که گیاه نخود واکنش خوبی نسبت به آبیاری از خود نشان می‌دهد. مویان­ ها نیز از جمله فاکتورهای زراعی می­باشند که در سیستم آب آبیاری جهت تعدیل مقدار مصرف آب آبیاری مورد استفاده قرار می­گیرند. بنابراین آزمایش حاضر با هدف بررسی اثر دور آبیاری با کاربرد محلول مویان بر برخی صفات مورفولوژیک و عملکردی ارقام نخوددر سال زراعی 92-1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شاهد اجرا شد. مواد و روش­ها آزمایشبه‌ صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در‌ سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل سه سطح آبیاری پس از 100، 200، 300 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A، دو سطح محلول مویان (کاربرد و بدون کاربرد) و چهار رقم نخود آرمان، آزاد، بیونیج و گریت بودند. بذور ژنوتیپ­های مورد آزمایش از مرکز تحقیقات دیم سرارود کرمانشاه تهیه شدند . کاشت بذرها بعد از ضدعفونی با قارچ­کش بنومیل (2 در هزار) در عمق کاشت حدود 5 سانتی­متر انجام گردید. محلول مویان مورد استفاده برای این آزمایش از نوع غیرآنیونیک non- Ionic surfactant با نام تجاری Irrigaid Gold بود که مقدار آن برای همه تیمارها ثابت و بعد از استقرار کامل گیاهچه­ ها به صورت محلول در آب مورد استفاده قرار گرفت. یافته­ ها نتایج نشان داد که بیشترین طول دوره رویشی، تعداد انشعاب در بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد غلاف بارور و وزن صد دانه در آبیاری پس از 100 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر و کاربرد مویان حاصل شد. رقم‌های آزاد و آرمان بیشترین و رقم بیونیج کمترین ارتفاع بوته را داشتند. بالاترین عملکرد دانه (1541.9 کیلوگرم در هکتار) در آبیاری پس از 100 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر با کاربرد مویان در رقم گریت به دست آمد. بیشترین میانگین عملکرد ماده خشک (1189.90 کیلوگرم در هکتار) نیز در آبیاری پس از 100 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر با کاربرد مویان برای رقم آزاد حاصل شد. نتیجه­ گیری با توجه به نتایج آزمایش می‌توان بیان داشت که آبیاری پس از 100 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر و کاربرد مویان می‌تواند سبب افزایش چشمگیر عملکرد دانه رقم‌ گریت در شرایط مشابه آزمایشی شود.