بررسی ویژگی های زراعی، فیزیولوژیک و کیفی کلزا تحت تنش آبی

Abstract

به‌منظور بررسی ویژگی­های زراعی، فیزیولوژیک و کیفی کلزا تحت تنش آبیاری، آزمایشی در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرقدس در سال زراعی 90-1389 اجرا شد. در این آزمایش تیمار آبیاری در سه سطح شامل آبیاری مطلوب در طول دوره رشد بر اساس ٨٠ میلی­متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر کلاس A به­ عنوان شاهد، قطع آبیاری از مرحله گل­دهی تا رسیدگی فیزیولوژیک، و قطع آبیاری از خورجین­ دهی تا مرحله رسیدگی فیزیولوژیک بود. نتایج حاصل نشان داد که اثر آبیاری بر ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد شاخه­ فرعی، محتوای آب نسبی برگ، کمبود اشباع آب، میزان کلروفیل a و کارتنوئیدها، طول خورجین، تعداد خورجین در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد روغن، عملکرد روغن، شاخص برداشت و تلاش بازآوری معنی­ دار بود. قطع آبیاری از مراحل گل­دهی و خورجین­ دهی به بعد به­ ترتیب سبب کاهش 43/1 و 29/5 درصد محتوای نسبی آب برگ، 32/7 و 26/5 درصد میزان کلروفیل a و 49/6 و 31/8 درصد میزان کاروتنوئید در مقایسه با آبیاری مطلوب (شاهد) گردید. در این بررسی بیشترین عملکرد دانه در تیمار آبیاری مطلوب مشاهده شد و در شرایط قطع آبیاری از مراحل گل­دهی و خورجین­ دهی به بعد به­ ترتیب عملکرد دانه از 2577 کیلوگرم در هکتار در تیمار شاهد به 1483 و 1907 کیلوگرم در هکتار کاهش یافت. بین عملکرد دانه با اجزاء عملکرد به‌جز تعداد دانه در خورجین همبستگی مثبت و معنی­داری مشاهده شد و بیشترین همبستگی عملکرد دانه به ترتیب با وزن هزار دانه و تعداد خورجین در بوته بود. نتایج کلی این بررسی نشان داد که قطع آبیاری از مرحله گل­دهی تا رسیدگی فیزیولوژیک اثرات منفی شدیدتری بر ویژگی­ های فیزیولوژیک، مورفولوژیک، عملکرد دانه و صفات وابسته به آن در مقایسه با قطع آبیاری از مرحله خورجین­ دهی در گیاه کلزا داشت.