جذب و انتقال عناصر کم مصرف (آهن، مس، روی و منگنز) در ارقام مختلف لوبیا تحت شرایط کمبود و عدم کمبود آهن در خاک

Abstract

یکی از مشکلات مهم خاک­های آهکی در مناطق خشک و نیمه‌خشک کاهش آهن و روی قابل‌جذب می‌باشد. راه­های مختلفی برای رفع کمبود در این خاک­ها وجود دارد که موثرترین و اقتصادی‌ترین روش، استفاده از ارقام عنصرکارا می‌باشد. این تحقیق به منظور ارزیابی تأثیر کمبود آهن بر غلظت، جذب و انتقال نسبی آهن، روی، مس و منگنز در 12 رقم تجاری لوبیا (قرمز، سفید و چیتی)، به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در شرایط گلخانه و در یک خاک آهکی دارای کمبود آهن قابل‌جذب (1/67 میلی‌گرم در کیلوگرم) به مرحله اجرا درآمد. آهن در دو سطح (بدون مصرف کود (Fe0) و مصرف بهینه در زمان کاشت (5 میلی‌گرم در کیلوگرم) به گلدان‌ها افزوده شد. پس از شش هفته در اواخر دوره رشد رویشی نسبت به برداشت گیاهان اقدام گردید. متحمل‌ترین و حساس‌ترین رقم به کمبود آهن به ترتیب ارقام درسا (108/9%) و درخشان (76/14%) بودند. بین مقدار جذب آهن در شرایط تنش کمبود آهن در بین ارقام مورد مطالعه در ریشه و اندام هوایی همبستگی مثبت و معنی‌داری وجود داشت. نتایج نشان داد که ارقام درسا، محلی خمین، دانشکده، ناز و گلی دارای بیشترین مقدار جذب و نسبت انتقال آهن، روی، مس و منگنز بودند. بالاتر بودن جذب و انتقال از ریشه به اندام هوایی عناصر کم مصرف در ارقام مختلف گیاهی یکی از جنبه­ های مهم در برنامه­ غنی‌سازی زیستی با هدف بهبود کیفیت محصولات است.