تغییرات شاخص های فیزیولوژیکی برگ پرچم گندم نان در واکنش به تنش خشکی

Abstract

تنش خشکی به­ عنوان مهمترین تنش غیر­زیستی نقش مهمی در کاهش تولید محصول گیاهان زراعی در نواحی خشک و نیمه خشک جهان دارد. در این رابطه صفات فیزیولوژیک مرتبط با تنش خشکی از اهمیت ویژه­ای برخوردار می­باشند. به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی بر تغییرات شاخص­های فیزیولوژیک برگ پرچم گندم نان آزمایشی درسال زراعی87- 1386 در دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان به صورت کرت­های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی را سه رژیم مختلف آبیاری شامل، شرایط آبیاری نرمال، تنش رطوبتی با قطع آبیاری از 50 درصد ظهور سنبله تا زمان برداشت و تنش رطوبتی با قطع آبیاری از 50 درصد ظهور سنبله تا زمان برداشت همراه با 30 درصد افزایش کود نیتروژن و عامل فرعی را 7 ژنوتیپ گندم نان تشکیل دادند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که صفات فیزیولوژیک محتوای نسبی آب برگ، محتوای آب برگ،‌ ظرفیت حفظ رطوبت، آب حفظ شده برگ­های بریده شده، نسبت آب از دست رفته و صفت عملکرد دانه تفاوت معنی­داری را در شرایط محیطی مختلف داشنتد. صفات فیزیولوژیک در شرایط تنش رطوبتی همراه با 30 درصد افزایش کود نیتروژن مقادیر معنی­دار بالاتری نسبت به شرایط تنش رطوبتی بدون مصرف کود اضافی نشان دادند. به نظر می­رسد کود نیتروژن با افزایش رشد رویشی و محتوای آب برگ، باعث افزایش تحمل گیاه نسبت به شرایط تنش رطوبتی شده است. نتایج نشان داد که ارقام سپاهان، پیشتاز و لاین 11 با داشتن بیشترین مقدار عملکرد دانه و دارا بودن بیشترین مقادیر صفات فیزیولوژیک و کمترین مقدار صفت نسبت آب از دست رفته در محیط­های مختلف به ­عنوان ارقام برتر معرفی گردیدند.