نقش حمایت اجتماعی مدارس بر سازگاری تحصیلی: اثر میانجی رضایت از مدرسه، امیدواری و خودکارآمدی دانش‌آموزان

Abstract

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش حمایت اجتماعی بر سازگاری تحصیلی دانش‌آموزان با اثر میانجی رضایت از مدرسه، امید تحصیلی و خودکارآمدی انجام شده است. روش تحقیق توصیفی ـ همبستگی بود و جامعة آماری مشتمل بر همة دانش‌آموزان دختر دورة اول متوسطة ناحیة یک مدارس دولتی است که از جامعة حاضر حجم نمونة آماری به وسیلة جدول مورگان 380 نفر محاسبه و با نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای اندازه‌گیری شامل پرسش‌نامة حمایت اجتماعی واکس، فیلیپس، هالی، تامپسون، ویلیامز و استوارت (1986)، پرسش‌نامة سازگاری بیکر و سیریاک (1984)، پرسش‌نامة رضایت‌مندی گیلمن هیرینر و لاگلین (2000) و پرسش‌نامة خودکارآمدی شرر (1982) و پرسش‌نامة امیدواری اسنایدر و همکاران (1991) بودند. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون همبستگی پیرسون و مدل معادلات ساختاری (لیزرل) استفاده و برازش مدل با شاخص‌های برازش بررسی شد. اهم یافته‌ها نشانگر آن است که بین متغیرهای حمایت اجتماعی با امیدواری (38/0r₌)، حمایت اجتماعی و خودکارآمدی (37/0r₌)، حمایت اجتماعی و رضایت از مدرسه (16/0r₌) و حمایت اجتماعی و سازگاری (18/0r₌) همبستگی مثبت و معنادار وجود دارد. همچنین بین متغیرهای امیدواری و سازگاری (19/0r₌)، خودکارآمدی و سازگاری (23/0r₌) و رضایت از مدرسه با سازگاری (27/0r₌) رابطة مستقیم و معنی‌داری دیده شد. با بررسی مدل ساختاری حاصل از لیزرل و بر اساس معنی‌دار بودن ضرایب تأثیر، متغیر حمایت اجتماعی اثر غیرمستقیم و مثبت برابر با سیزده درصد بر سازگاری تحصیلی با میانجی‌گری امیدواری دارد. اثر غیرمستقیم حمایت اجتماعی با میانجی‌گری خودکارآمدی بر سازگاری تحصیلی یازده درصد و با میانجی‌گری رضایت از مدرسه دوازده درصد است. از تحلیل همبستگی میان متغیرهای برون‌زا و درون‌زا می‌توان نتیجه‌گیری کرد که افزایش در حمایت اجتماعی منجر به افزایش در نمرات امیدواری، خودکارآمدی و رضایت از مدرسه می‌شود. به‌علاوه افزایش در امیدواری، خودکارآمدی و رضایت از مدرسه همراه با افزایش در نمرات سازگاری است. در نهایت مدل معادلات ساختاری نشان می‌دهد که امیدواری، خودکارآمدی و رضایت از مدرسه تأثیر حمایت اجتماعی را بر سازگاری تحصیلی میانجی‌گری می‌کنند. در پایان، پیشنهاد‌های کاربردی در راستای نتایج حاصل شده ارائه گردیده است.