گونه‌شناسی روایاتِ معناشناخت واژگان قرآن

Abstract

گام نخست در فهم سخن هر گوینده‌ای آشنایی با واژه‌های به کار رفته در سخن او است. در قرآن کریم، با توجه به غنای زبانی‌ و گستردگی واژگانی‌ موجود در آن، دقت‌های واژه‌شناسی، تأثیر بسزایی در تفسیرِ آن دارد. معصومان: تا آن جا که زمینه و ظرفیت‌های فرهنگی و اجتماعی اجازه داده، در زمان خود، به تفسیرِ آیات کتاب آسمانی‌ پرداختند. درصد قابل توجهی از روایات معصومان: در تبیین و توضیح واژگان قرآنی‌ وارد شده است. با دقت در این روایات، روشن می‌شود که ایشان در تفسیر واژگان قرآن بر روش‌های مختلفی اتّکا دارند که در این مقاله سعی شده تا آن روایات گونه‌شناسی گردد. بیان وجه تسمیۀ واژگان، تبیین معانی‌ حروف، بیان فروق لغات و استمداد از سیاق، برخی از آن شیوه‌ها است. در این میان، گونه‌هایی که بیشترین تعداد را به خود اختصاص داده، بیان متعلقات واژه و تبیین مفهومی مترادف برای واژه است. آنچه از پیامبر6 و ائمه: نقل شده، فقط نگاه به ظاهر واژه نیست، بلکه بیان مصادیق لغت و تأویل واژه نیز از جمله گونه‌های نقل شده است.