بررسی تطبیقی و تحلیل ساختاری سفرنامه‌های عتبات عالیات سِفر عشق و ملک ری

Abstract

شاید بتوان گفت که مقصود ساختارگراها از شکل یک اثر ادبی، فرم ظاهری شعر یا داستان یا هر نوع نگارشی که با محتوای ادبی دیده می‌شود؛ نیست. بلکه آنان به صورت و فرم در یک اثر ادبی دقت می‌کنند. توجه به هر عنصر در ارتباط با عناصر دیگر می‌تواند یک ساختار منسجم در اثر ادبی به وجود بیاورد، به شرط آن‌که هر یک از عناصر وظایف خود را در اثر انجام داده باشند. سرزمین‌ عراق‌ و زیارت قبور ائمه شیعه در شهرهای کربلا و نجف و سایر شهرهای مقدس عـراق که‌ اصطلاحاً ‌«عتبات» نامیده‌ می‌شود موضوع بررسی تطبیق از منظر ساختاری در این مقاله است؛ که دو سفرنامه سِفرعشق نوشته رضا احسانی و ملک ری نوشته علی اکبر کاظمی‌گرجی مورد ارزیابی قرار گرفته است. هدف از تطبیق دو سفرنامه بیان توجه ادبی در سفرنامه های نوشته شده بعد از انقلاب است که البته میان همه‌ی سفرنامه‌ها دیده نمی شود. بررسی‌های انجام شده در سفرنامه‌های فوق نشان می‌دهد که این نوشته‌ها به لحاظ فرم ساختاری در مبحث زبانی، وجوه اشتراک زیادی داشتند؛ با این تفاوت که هر دو سفرنامه‌در مبحث دستوری متقاوت و قوی‌ عمل کرده اند. هر دو سفرنامه‌ی فوق به وجه‌ی ادبی در نگارش سفرنامه توجه کرده اند.