بسترها، پیامدها و سازگاری زنان مطّلقه‌ی شهر تهران (یک مطالعۀ پدیدارشناسانه)

Abstract

هدف: هدف مطالعۀ کیفی پدیدارشناختی حاضر، درک بسترها و پیامدهای طلاق از رویکرد تجربه‏ای زنان مطلّقه و چگونگی برخورد با این تجربه در زندگی بعد از طلاق است. برخلاف مطالعات اثبات‏گرایانه که مسئله‏ی طلاق را عمدتاً از منظر بیرونی مطالعه کرده و به عوامل بروز جدایی بین زوجین می‏پردازند، این مطالعه‏ بر دریافت تجربه‏مند زنان از نگاه خودشان متمرکز شده و چگونگی تعامل آنها را با زندگی جدید واکاوی می‏کند. روش:این مطالعه، رویکرد نظری و روش‏شناسی پدیدارشناسی را برای آشکار سازی و بازنمایی تجربه‏ی طلاق از نگاه زنان مطلّقه به‏کار گرفته و فرآیند آن را از زبان سوژه‏های مورد مطالعه روایت می‏کند. روش نمونه‏گیری در این مطالعه از نوع هدفمند با حداکثر تنوع بوده و با نمونه‏ای هدفمند از زنان مطلّقه‏ی شهر تهران بر اساس معیار اشباع نظری مصاحبه‏ی کیفی صورت گرفته است. یافته‏ها: مطابق یافته‎ها عوامل زمینه‏ساز طلاق در چهار محور کلی بسترهای اقتصادی، بسترهای فردی ـ روان‏شناختی، بسترهای ارتباطی و بسترهای اجتماعی ـ فرهنگی دسته‏بندی می‎شوند. پیامدهای طلاق برای زنان مطلّقه نیز در سه عنوان پیامدهای فردی، پیامدهای اقتصادی و پیامدهای اجتماعی ‏بررسی شدند. نتیجه‏گیری:براساس تجربۀ زیستۀ زنان مطلّقه دو بستر کلان (اجتماعی/ فرهنگی و اقتصادی) از یک طرف و دو بستر میانی و خرد (فردی و تعاملی) از سوی دیگر زمینه‏های بروز طلاق می‏باشند. در بخش شیوه‏های سازگاری زنان مطلقه نیز دو راهبرد کلی زندگی با خانواده‏ی پدری و تشکیل زندگی مستقل مطرح شدند.