تبیین و بررسی نظریة اخلاق باور با تأکید بر آموزه‌های قرآنی

Abstract

«ویلیام کلیفورد» نظریه‌ای را با نام «اخلاقِ باور» مطرح کرد و در ضمن آن مدعی شد که هر کس باوری را بدون قرینه و شاهد بپذیرد، مرتکب خطای اخلاقی شده است. او در این نظریه، دین‌داران را متهم به بی‌اخلاقی کرده و انتخاب آنها را بدون قرینه و شاهد و در نتیجه، غیرآگاهانه دانسته است. دیدگاه او با انتقادات مختلفی از سوی اندیشمندان مختلف، از جمله «ویلیام جیمز» مواجه شد. بی‌دلیل بودن، تعمیم نابه‌جا و افراطی، عدم توجه به ابعاد مختلف انسان و ... از جمله مهمترین اشکالات وارده به این نظریه هستند.<br /> در این مقاله، دیدگاه کلیفورد را پس از تبیین و بررسی فلسفی، با آموزه‌های قرآنی مقایسه کرده‌ایم و توضیح داده‌ایم که اگر ایمان در یک مکتب یا از سوی یک شخص مبتنی بر فهم و استدلال باشد ـ چنان‌که در مکتب اسلام و از سوی بسیاری از مسلمانان چنین است ـ ادعای کلیفورد نادرست خواهد بود. به عبارت دیگر، حتی اگر بعضی عقایدِ برخی دین‌داران از مصادیق ادعای کلیفورد باشند و بی‌اخلاقی تلقی شوند، ایمان و عقاید بسیاری از مسلمانان مبتنی بر شواهد و ادله محکم و متقن هستند و اخلاقی به‌شمار می‌روند.