مبانی فقهی مسئولیت همگانی انسان در قبال محیط زیست با تأکید بر اندیشه‏ های آیت الله خامنه‏ ای

Abstract

یکی از بحران‏هایی که بشر امروزه در معرض آن قرار دارد، بحران محیط زیست است؛ متاسفانه این مساله کشورها را با مشکلات و چالش‏های زیادی مواجه ساخته است که از جمله می‏توان به آلودگی هوا، انقراض نسل حیوانات، تنش‏های آبی، قطع بی‏رویه جنگل‏ها و غیره اشاره کرد. به اذعان اندیشمندان این بحران ناشی از عدم احساس مسئولیت انسان در قبال طبیعت و محیط زیست است. خوشبختانه در اسلام جامع‏ترین، دقیق‏ترین و صحیح‏ترین شیوه تعامل با محیط زیست و حفاظت از آن بیان شده است و نگاه اسلام در این باره را می‏توان عاطفی، اخلاقی و معنوی و هدایتگرانه دانست. آیات قرآن کریم، سنت و سیره معصومین علیهم السلام، عقل، اجماع از مبانی مهمی هستند که فقها در بیان مسئولیت انسان‏ها در قبال محیط زیست و طبیعت سالم بدان اشاره کرده‏اند. علاوه بر این فقها برای اثبات مسئولیت انسان‏ها درباره حفاظت از محیط زیست به قواعد فقهی نیز استناد کرده‏اند که از جمله این قواعد می‏توان به قاعده لاضرر، مصلحت و اهم و مهم اشاره کرد. نگارنده مقاله در این مقاله در تلاش است مبانی فقهی مسئولیت همگانی انسان‏ها در قبال طبیعت و حفاظت از محیط زیست زیست سالم با تأکید بر اندیشه‏های آیت الله خامنه‏ای تبیین نماید.