پژوهشنامه مطالعات تطبیقی مذاهب فقهی
مرور بر اساس
مجموعه‌های این پایگاه
ارسال های اخیر
-
امکان‌سنجی اعمال خیار غبن در عقد بیمه از منظر فقه امامیه و حنفی
(دانشگاه ادیان و مذاهب, 2025-02-19)بیمه به‌عنوان یکی از عقود مستحدثه و زادهٔ مقتضیات زندگی اجتماعی و اقتصادی مدرن، از منظر فقه و حقوق همواره مورد بحث‌وبررسی بوده است. یکی از مسائل مهم در این زمینه، امکان اعمال خیار غبن در عقد بیمه است. بر این اساس مسئله ...
-
بررسی ماهیت و مصادیق استحاله در فقه امامیه و اهل‌سنت با رویکرد تطبیقی
(دانشگاه ادیان و مذاهب, 2025-02-19)استحاله در فقه امامیه یکی از مطهرات محسوب می‌شود؛ ولی در فقه اهل‌سنت با اختلافاتی همراه است. از این‌رو سؤال اصلی در این تحقیق از چگونگی ماهیت و مصادیق استحاله در فقه امامیه و اهل‌سنت است. در این نوشته سعی شده است ماهیت و ...
-
بررسی تطبیقی اثبات رهن در اعیان مضمونه (فقه مذاهب و حقوق ایران)
(دانشگاه ادیان و مذاهب, 2025-02-19)معامله رهنی یکی از شایع‌ترین معاملاتی است که در همه سطوح معاملاتی جامعه انجام می‌گیرد. گرفتن رهن در ازای عین، تردیدی نیست؛ اما اینکه در ازای عین مضمونه گرفتن رهن، جایز است یا نه، مورد اختلاف و چالش است، عده‌ای از فقها و ...
-
جواز و عدم جواز سماع، نزاعی مبتنی بر فقه یا تصوف
(دانشگاه ادیان و مذاهب, 2025-02-19)تصوف ازجمله گرایش‌هایی است که در طول تاریخ اندیشه اسلامی در کنار کلام و فلسفه اسلامی بروز پیدا کرده است. هر یک از این نحله‌های فکری، با توجه به زیرساخت‌های فکری، خصوصیات ویژه‌ای به خود گرفته و دیدگاه‌های متفاوتی پیرامون ...
-
مبنایابی تمتع حمل از حقوق مدنی و ضوابط آن
(دانشگاه ادیان و مذاهب, 2025-02-19)مطابق حقوق ایران، جنین از اهلیت تمتع متزلزلی نسبت به حقوق مدنی برخوردار است که این اهلیت متزلزل به‌محض زنده متولدشدن مستقر می‌شود. در خصوص محدودۀ شمول تمتعِ حمل بر حقوق مدنی، قانون مدنی در ماده 957 به‌صورت مطلق از عبارت ...
-
بررسی تطبیقی دیدگاه اصولیون امامیه و اهل‌سنت در مورد ادراک عقل در تشخیص حسن و قبح افعال
(دانشگاه ادیان و مذاهب, 2025-02-19)اکثریت اصولیون امامیه بر اساس ادله اربعه، حسن و قبح عقلی را پذیرفتند و تعداد اندکی از آنها مانند مرحوم مظفر و محقق اصفهانی، حسن و قبح ذاتی و عقلی را قبول ندارند و حقیقت حسن و قبح در افعال را تطابق آراء عقلا می‌دانند. طبق ...
-
امکان‌سنجی قیمت‌گذاری اجباری توسط حاکم یا دولت در شرایط قحطی و کمبود کالا از نگاه فریقین
(دانشگاه ادیان و مذاهب, 2025-02-19)یکی از چالش‌های مهمی که اقتصاد اسلامی با آن مواجه است، مسئله قیمت‌گذاری دستوری کالا توسط دولت است که حل آن می‌تواند باعث ایجاد عدالت و رضایت میان فروشنده و خریدار شود و در نتیجه تولید را افزایش دهد.در این نوشتار به این ...
-
نقش مقتضیات زمانی در حکم فقهی حق‌الماره، از منظر فقه امامیه و اهل‌سنت
(دانشگاه ادیان و مذاهب, 2025-02-19)یکی از مباحث اختلافی در فقه شیعه و سنی، حق‌المارّه است. حق‌المارّه، حق رهگذر بر استفاده از میوه درختانِ در مسیر عبور است. برای حق‌المارّه شرایطی مانند آگاهی‌داشتن از رضایت یا عدم کراهت مالک، خراب‌نشدن درخت، اتفاقی‌بودن ...
-
مبناپژوهی فقهیِ «اصل منع توسل به زور و استثنائات آن» با تطبیق بر طوفان‌الاقصی
(دانشگاه ادیان و مذاهب, 2025-02-19)یکی از محظورات فقهی در روابط بین‌الملل، بهره‌گیری از سلاح و توسل به زور به منظور تحمیل اهداف است. نوشتار حاضر با هدف تنقیح قاعدۀ منع توسل به زور با استفاده از منابع فقهی اهل‌سنت و شیعه آن را مستدل و مورد مداقه قرار داده ...
-
ادله فقهی جهاد در عملیات طوفان الاقصی از منظر فریقین
(دانشگاه ادیان و مذاهب, 2025-02-19)در جریان تهاجمات مداوم رژیم صهیونیستی به فلسطین، کودکان و زنان و مردان زیادی در این سنوات طولانی به شهادت رسیدند. در هفتم اکتبر 2024، گردان‌های عزالدین قسام، شاخه نظامی حماس، عملیات نظامی در عمق خاک رژیم صهیونیستی انجام ...
-
بررسی فقهی نگاه به منزله حرز ازمنظر شیعه و اهل سنت با تاکید بر دوربین مداربسته
(دانشگاه ادیان و مذاهب, 2025-02-19)در برخی متون فقهی، نگاه صاحبِ مال به‌عنوان حرز پذیرفته شده است؛ اما در اینکه مصادیق نگاه چیست و کیفیت آن چگونه است، اختلافاتی مشاهده می‌شود. امروزه توسعه تکنولوژی موجب پدیداری ابزارهای نوینِ کنترل و مراقبت اشیاء و اماکن ...
-
واکاوی کاربرد تسلیحات کشتارجمعی در پرتو قواعد فقهی مذاهب
(دانشگاه ادیان و مذاهب, 2025-02-19)یکی از مسائل مستحدثه در زمان حاضر، کاربرد تسلیحات کشتارجمعی است که فقهای مذاهب، حکم استفاده از این تسلیحات را به‌صورت حمله ابتدایی یا دفاع در برابر دشمن یا صرفاً دارابودن آن را در زمان صلح براساس آیات و روایات و قواعد و ...
-
بازاندیشی فقهی - حقوقی عدم سقوط خیار عیب در فرض تلف حکمی مبیع؛ رهیافتی در استحکام قرارداد
(دانشگاه ادیان و مذاهب, 2024-08-22)از جمله مسائل مورد اختلاف، زوال و عدم زوال خیار عیب در فرض تلف حکمی مبیع است. وقتی کالایی توسط شخصی خریداری گردد و سپس به شخص ثالثی منتقل شود، اما خریدار اولیه به هر دلیلی معامله را فسخ کند و کالا را بر‌گرداند، در این ...
-
بررسی ضابطه و ملاک تشخیص ادراک و تمییز اطفال و نوجوانان (تطبیقی با فقه مذاهب خمسه و قوانین موضوعه)
(دانشگاه ادیان و مذاهب, 2024-08-22)اصطلاح «تمییز» در لسان فقیهان و حقوقدانان همواره فارق بین دو دسته کودکان است. اما ضابطه و ملاک تشخیص تمییز کودکان چیست؟ در این پژوهش با روش تحقیقِ کاربردی - توصیفی و کتابخانه‌ای و با توجه به بررسی فقه مذاهب خمسه، برای ...
-
بررسی اندیشۀ امامیه و اهل سنت در مورد ارث پیامبران
(دانشگاه ادیان و مذاهب, 2024-08-22)یکی از روایات معروف در کتب روایی اهل سنت، عبارتی از قول ابوبکر است که می‌گوید: «سمعتُ رسول الله (ص) یقول إنا مَعاشر الانبیاء لا نُوَرِّثُ ما ترکنا صَدَقَه». این حدیث نزد اهل سنت قطعی‌الصدور است؛ ولی امامیه آن را هم به ...
-
مطالعه تطبیقی اثبات زوجیت از طریق اقرار از منظر مذاهب فقهی
(دانشگاه ادیان و مذاهب, 2024-08-22)از ادله اثباتی در نظام حقوقی اسلام «اقرار» است و با توجه به اهمیت ازدواج در این نظام حقوقی، سؤال اصلی پژوهش این است که دیدگاه مذاهب اسلامی در رابطه با قدرت اثباتی اقرار در اثبات اصل نکاح از چه کیفیتی برخوردار است؟ آیا اقرار ...
-
نقد و بررسی رضاع کبیر: مطالعه تطبیقی فقه امامیه و حنفی
(دانشگاه ادیان و مذاهب, 2024-08-22)محرمیت رضاعی در مذاهب فقهی دارای احکام و فروع مختلفی است. این پژوهش به شیوه توصیفی ـ تحلیلی، حکم فقهی رضاع کبیر در فقه امامیه و حنفی را بررسی می‌کند. نگارنده کوشیده است این موضوع را در دو مرحلۀ قبل از دوسالگی و بعد از ...
-
نقش آیۀ تجارت در حجیت شخص حقوقی از دیدگاه امام خمینی و جصاص
(دانشگاه ادیان و مذاهب, 2024-08-22)پیشرفت و توسعۀ همهجانبۀ جهان، سبب شده است بشر برای تسهیل امورات زندگی، اقدام به تأسیس شرکت‌ها، بانک‌ها، بیمهها و ... کند. ایجاد این مراکز و مؤسسات، مسئلهای به نام شخصیت حقوقی را پدید آورد که عُقلا ضرورت وجود اشخاص حقوقی ...
-
بررسی تطبیقی مبدأ خیار غبن از دیدگاه مذهب اسلامی
(دانشگاه ادیان و مذاهب, 2024-08-22)بیع یکی از عقود لازم است که لزوم آن به واسطه اموری همچون خیار از بین می‌رود. یکی از خیارات، خیار غبن است. بحث در خیار غبن از دو حیث مورد توجه است؛ اول: اهمیت تعیین مبدأ خیار؛ دوم: تعیین مبدأ خیار غبن. اهمیت تعیین مبدأ در ...
-
قاعده عدم تسامح در تحدیدات شرعی از دیدگاه امامیه و شافعیه و ارتباط آن با قاعده مسامحات عرفی
(دانشگاه ادیان و مذاهب, 2024-08-22)قاعده عدم تسامح در تحدیدات شرعی از دیرباز در منابع فقهی ذکر شده است؛ اما به طور مستقل کمتر مورد توجه قرار گرفته است. پرسش اصلی شیوه ارتباط میان این قاعده و قاعده حجیت مسامحات عرفی است که در پاسخ آن دیدگاه‌های مختلفی وجود ...
