ایجاد ترک‌های طولی در محل خطوط کاشت با تغییرات در یک ردیف کار جهت بهبود سبز شدن بذر پنبه

Abstract

پایین بودن درصد سبز شدن محصولات حساس به سله خاک یکی از مشکلات اساسی کشاورزان در سبز کردن بذر محصولاتی نظیر پنبه، چغندرقند، و پیاز در مناطق خشک است. سله­شکنی به روش مکانیکی، حفظ رطوبت خاک، و استفاده از مواد اصلاح‌کنندة شیمیایی از راه­های مبارزه با این مشکل است. با توجه به محدودیت منابع آب، نیاز به مهارت در عملیات سله‌شکنی و اقتصادی نبودن استفاده از مواد اصلاح­کننده شیمیایی، این روش­ها در همه شرایط موفق نمی­باشند. سله عاملی محدودکننده و سبب رواج کشت دستپاش شده است که در آن مصرف بذر بیشتر است و سله‌شکنی و گاهی تنک‌کاری و واکاری ضرورت می­یابد. پدیدة ترک­های طبیعی و انقباضی خاک و خارج شدن اتفاقی بذرهای جوانه­زده از درون این ترک­ها بدون هیچ­گونه مانع سبب شد امکان هدایت این ترک­ها به محل خطوط کاشت به عنوان روشی برای شکستن سله و بهبود سبز شدن بذرهای حساس مورد بررسی قرارگیرد. اثرهای مکانیکی روی خاک در مرحلة کاشت با ایجاد شیاری باریک (گودی) در محل خطوط کاشت یکی از روش­های پیشنهاد شده برای ایجاد ترک است. به همین منظور، تغییرات لازم در ردیف­کار اعمال و اثر آن در ایجاد ترک‌های طولی در محل خطوط کاشت و سبز شدن بذر پنبه در شرایط مزرعه­ای (بهینه) ارزیابی شد. نتایج آزمایش­های مزرعه‌ای نشان داد که استفاده از عامل جویچه‌ساز کوچک در جلو شیاربازکن ماشین کاشت جهت ایجاد یک شیار کم­عمق (50 میلی­متر) و کاشت بذر در کف این شیار و تثبیت آن با یک چرخ فشار مخروطی سبب ظهور ترک‌های طولی در 96 درصد طول خطوط کاشت و سبز شدن بذر پنبه به میزان 72 درصد شد. به منظور بررسی کارایی این روش در شرایط مدیریت زراعی زارع بر ایجاد ترک‌های طولی در محل خطوط کاشت و سبز شدن بذر پنبه، ماشین کاشت مجهز به عامل جویچه­ساز و چرخ فشار مخروطی در دو منطقه با بافت خاک رسی سیلتی و سیلتی ‌شنی در پلات‌های بزرگ (2000 مترمربع) با روش مرسوم از نظر میزان سبز شدن و شاخص­های دیگر سبز شدن محصول پنبه مقایسه شد. نتایج نشان داد با مصرف بذر به تعدادی که حداکثر 2 برابر بوتة مورد نیاز را به­دست دهد می­توان بدون نیاز به سله­شکنی و تنک­کردن به تراکم مطلوب و توزیع یکنواخت­تر بوته­ها، نسبت به روش مرسوم، دست­یافت. سود اقتصادی حاصل از کاشت به روش ایجاد ترک طولی نسبت به روش مرسوم به علت کاهش مصرف بذر به میزان 90 درصد و حذف عملیات سله‌شکنی مکانیکی و تنک­دستی، حدود 2100000 ریال به ازای یک هکتار برای کشاورز در شرایط فعلی خواهد بود.