بررسی اثر رقم، اندازه و رطوبت دانه بر ضریب کشسانی و حداکثر تنش تماسی دانة جو

Abstract

انجام هر نوع تحلیل مهندسی به­منظور طراحی یا بهینه­سازی سامانه­های ماشینی در مراحل مختلف برداشت و فراوری محصولات دانه­ای، از جمله دانه جو، به وجود اطلاعات پایه در زمینه خواص فیزیکی و مکانیکی مواد کشاورزی وابسته است. خواصی که به‌واسطه ماهیت زیست شناختی مواد کشاورزی در شرایط مختلف به‌طور معنی­داری تغییر می­کنند. بر این اساس، در این پژوهش با انجام 300 آزمون فشاری، دو پارامتر با اهمیت ضریب کشسانی و تنش تماسی که عموماً معرف استحکام دانه می­باشند استخراج شد و اثر متغیرهای مستقل بر آنها از لحاظ آماری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که عوامل رقم (ارقام سهند، ماکویی و والفجر) و رطوبت، تأثیر معنی­داری بر ضریب کشسانی و حداکثر تنش تماسی دانه جو دارند (01/0><em>p</em>) درحالی‌که اثر اندازه دانه بر آنها معنی­دار نبود. با افزایش رطوبت، تنش تماسی به­طور خطی و ضریب کشسانی، تحت منحنی S- شکل معکوس کاهش می­یابد. بر این اساس می­توان سطح رطوبت 17درصد (بر پایه تر) را به‌عنوان رطوبت انتقالی در دانة جو در ­نظر گرفت، به‌طوری­که در مقادیر کمتر و بیشتر از آن، دانه به‌ترتیب، رفتاری ترد و نرم از خود نشان می­دهد. محدودة حداکثر تنش ایجاد شده در دانة جو در محدودة کشسان از 243 مگاپاسکال، در رطوبت 25 درصد تا 2832 مگاپاسکال در رطوبت 2/10 درصد متغیر بود. به‌همین ترتیب ضریب کشسانی دانه جو نیز از 3/11 تا 4/455 مگاپاسکال در شرایط مختلف تیماری، متفاوت بود.