روش تاریخ نگاری محمد بن جریر طبری (پیوند تاریخ و حدیث)

Abstract

این پژوهش در صدد است نشان دهد پیوند میان تاریخ نگاری اسلامی و حدیث نگاری (‌روایت حدیث) تا چه اندازه عمیق و ناگسستنی بوده است. پژوهش حاضر از دو بخش تشکیل شده است: نخست پیوند میان حدیث و تاریخ مورد بررسی قرار می‌‌گیرد، سپس به گوشه‌هایی از روش تاریخ نگاری طبری به عنوان برجسته‌ترین نماینده تاریخ نگاری روایی (محدثانه) پرداخته می‌‌شود. به طور کلی محدثان کار خود را در دو سطح پی می‌گرفتند: نخست همه احادیث چه صحیح و چه موضوع را جمع‌آوری می‌‌کردند و سپس در سطح دوم آنها را مورد نقد و بررسی قرار می‌دادند، تا سره را از ناسره جدا سازند. بنابر سطح اول، کار محدثان یک کار مقارنه‌ای درجه اول بوده است: محدث باید روایات همه فرقه‌ها و جریانها را می‌شناخت و جمع‌آوری می‌کرد، سپس وارد سطح دوم می‌شد و دست به گزینش می‌زد. طبری در تاریخش فقط به سطح اول کار محدثان پایبند بوده و وارد سطح دوم نشده است. اینک جا دارد با استفاده از روش نقد حدیث، روایات <em>تاریخ طبری</em> دوباره مورد بازخوانی قرار گیرد.