وضعیت اقتصادی یهودیان در دویست سال خلافت عباسی

Abstract

ب<strong>حث اهل ذمه به‌عنوان یکی از گروه‌های ساکن در جامعه، همواره در میان مسلمانان مطرح بوده است. در دوران اول خلافت عباسیان، اهل ذمه به‌خصوص طبیبان و دانشمندان غیرمسلمان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار شدند و نفوذشان بیشتر شد؛ بنابراین بررسی وضعیت و نقش اهل ذمه در دورهٔ خلافت عباسیان به‌ویژه در عصر طلایی این دوره، امری ضروری به نظر می‌رسد. در این راستا مقاله حاضر به بررسی وضعیت اقتصادی یهودیان در دویست سال خلافت عباسی می‌پردازد. این مقاله کوششی است برای پاسخ به این سؤال که: تهاجم اقتصادی اهل کتاب بر مسلمانان و نفوذ آنان در کشورهای اسلامی چه تأثیری بر روند این وضعیت اقتصادی داشته است؟ یافته‌های پژوهشی حاکی از آن است که یهودیان در بخش‌های اقتصادی و مالی تمرکزیافته بودند و به همین علت آنان نیز مانند یک عنصر مستقل ظاهر شدند. آنان از دارایی خود درراه کسب نفوذ، اعمال قدرت، گمراه ساختن افکار عمومی و ایجاد تباهی در میان بندگان خدا بهره می‌گرفتند. همچنین یهودیان با صرف هزینه‌های هنگفت؛ معاهده‌ها، حمایت‌ها و امتیاز را از پادشاه یا امیر می‌خریدند. در بسیاری از مناطق، یهودیان تبدیل به مشاوران مورد اعتماد امیران می‌شدند و یهودیان به شاهزادگان نزدیک نمی‌شدند مگر به‌عنوان کارکنان خزانه. در ضمن روش غالب در این پژوهش، تاریخی - توصیفی است و گردآوری اطلاعات از طریق کتابخانه‌ای صورت گرفته است.</strong>