بررسی خوانش مخاطبان از برنامه‌های گفتگو محور مذهبی تلویزیون (مطالعه موردی: دبیرستان‌های دخترانه شهرستان قم)

Abstract

چکیده انتشار معارف و آموزه­های دینی، پیش از انقلاب، در ایران، تنها از طریق رسانه­های سنتی و منابر صورت می‌گرفته است. پس از انقلاب، رسانه­های جدید مانند رادیو و تلویزیون، جایگاه مهمی در ترویج و نشر معارف دین بر عهده گرفتند. یکی از انواع برنامه­هایی که در طی این سال­ها در سیما تولید شده است؛ برنامه­های گفتگومحور مذهبی است. تحقیق حاضر در پی فقر منابع مکتوب در این زمینه، پی­ریزی شده است و برآن است تا از منظر مخاطب، نگاهی به این برنامه­ها بیندازد. این گفتگوها بر پایه­ی تعداد مجری و کارشناس در برنامه، قالب­های متفاوتی به خود می­گیرد. سه برنامه گفتگومحور مذهبی،تحت سه قالب «گفتگوی دو نفره»،«میزگرد» و «بحث» از سه کانال متفاوت تلویزیونی، برای دختران دبیرستانی شهر قم نمایش داده شد. داده‌های پژوهش با تکنیک مصاحبه­ی گروه­های کانونی، گردآوری و از روش تحلیل مضمون تجزیه و تحلیل شده­اند. مضمون اصلی(ویژگی­های قالب گفتگوی مذهبی در تلویزیون)، شامل شش مضمون فرعی: تعداد مجری و کارشناس، موضوعات برنامه­های گفتگومحور مذهبی، توانایی­های مجری، ویژگی­های ظاهری مجری، ویژگی­های میهمان، و عادات تماشا در مخاطبین این برنامه­ها می­شود. در نتیجه، نمونه موردنظر،قالب گفتگوی دو نفره را بیش از دو قالب دیگر پسندیدند. به­علاوه تسلط، توانایی و ظاهر مجری، فن بیان و سخن­وری میهمان و موضوع برنامه نیز تاثیر زیادی بر جلب این مخاطبان به برنامه دارد. در نهایت می­توان با الگوبرداری از برنامه سمت خدا به عنوان نمونه­ای موفق در میان گفتگوهای مذهبی تلویزیون که با استقبال در میان این گروه سنی(دبیرستانی­ها) مواجه شده است، در رشد و ارتقای برنامه­های گفتگومحور مذهبی کوشید.