ساز و کار دینی کردن علـوم

Abstract

<span class="fontstyle0">چکیـده<br /></span><span class="fontstyle1">علم دینی، ترکیب و تلفیقی است که هویت هر یک از عناصر آن باقی است و هدف آن، از<br />یک سو، اثر بخشی دین در ساختار و محتوای علم است و از سوی دیگر، جهتدهی به<br />اهداف علوم مورد نظر است. حاصل این ترکیب، تشکیل حقیقتی جدید است که هویت<br />علمی خود را محفوظ داشته و در مقام داوری تن به آزمون تجربه میدهد و از سویی،<br />دارای زیرساختهای دینی و محتوایی همساز با دین است. این دیدگاه با اندیشههای<br />مابعد اثباتگرا سازگار است و در هویت ابطال گزارهها و قوانین علمی، پیشفرضهای<br />دین آن آسیب نخواهد دید.<br />پس از فهم امکان تحقق علم دینی، باید الگو و ساز و کاری برای تحقق این هویت جدید<br />ارائه کرد. صرف پالایش و پیرایش علوم از ملزومات سکولار و یا عرضه علوم بر کتاب و<br />سنت و توهم سرهسازی و یا حتی استخراج علوم با روش وحیانی، ادعای امکان علم دینی<br />را محقق نمیکند. ما بر این باوریم که علم دینی، هویتی تولیدی است و مراحل شکلگیری<br />آن پس از دینشناسی، فرضیهسازی، به وادی تأیید یا ابطال تجربی قدم مینهد و دین<br />به عنوان منبع الهام در فرضیهها و نیز زیرساختها و پیشفرضها، هویتی جدید را شکل<br />میدهد و در این فرایند جهتبخشی کاربردی و ارائه الگوهای علم مطابق با نیاز و اهداف<br />دیندارن بوده و سبب توسعه هر چه بیشتر علوم است.<br /></span>