ارزیابی قابلیت مدل وپ در تخمین تولید رسوب جاده جنگلی (مطالعه موردی: جنگل کوهمیان- آزادشهر)

Abstract

جاده ­های جنگلی دارای پتانسیل انتقال رسوب به رودخانه بوده و باعث کاهش کیفیت آب و آثار منفی زیست­ محیطی بر حیات جانواران و گیاهان هستند. به­ عبارت دیگر، جاده ­های جنگلی یکی از مهم‌ ترین منابع تولید رسوب در مناطق جنگلی به­ شمار­ می­ آیند. مطالعه­ ای در جنگل کوهمیان واقع در محدوده شهرستان آزادشهر استان گلستان با هدف برآورد مقدار رسوب تولیدی جاده جنگلی در یک سطح مشخص با استفاده از مدل وپ و عملیات صحرایی انجام شد. دراین مطالعه مقدار رسوب تولیدی ترانشه خاکبرداری و بستر جاده با استفاده از روش صحرایی و با استفاده از توری رسوب­ گیر در خروجی آبرو جمع ­آوری شد. همچنین مقدار رسوب تولیدی ترانشه خاکریزی با استفاده از دستگاه شبیه ساز باران و سطح پلات 1 مترمربعی اندازه ­گیری شد. ارزیابی کارایی مدل وپ عملکرد 52 درصدی تخمین رسوب تولیدی جاده را قبل از واسنجی پارامترهای خاک و 91 درصدی را پس از واسنجی این پارامترها نشان داد. به‌ طوری که مقدار رسوب اندازه­ گیری شده در ترانشه خاکبرداری، خاکریزی و بستر جاده در سطحی به ­مساحت 546 مترمربع جمعا" برابر با 63/37 کیلوگرم و با استفاده از مدل وپ 14/35 کیلوگرم برآورد شد. نتایج نشان داد که مقدار برآوردی مدل 93 درصد مقدار اندازه ­گیری شده به ­طور مستقیم است. لذا مدل وپ قابلیت مناسبی در برآورد مقدار رسوب جاده جنگلی در منطقه مورد مطالعه دارد. بنابراین مدل وپ به ­عنوان یک ابزار مهم در مدیریت شبکه جاده به ­منظور بررسی راه ­کارهای مدیریتی کاهش رسوب قبل و بعد از طراحی و ساخت جاده جنگلی توصیه می ­شود.