بررسی فقهی و حقوقی مرز «کودک‌آزاری» و «تنبیه کودک از سوی والدین»

Abstract

مسئله کودک‌آزاری، به ویژه آزار کودک توسط والدین، یکی از معضلاتی است که در سال‌های اخیر نمود بیشتری در سطح جامعه داشته و سبب تشدید حساسیت‌های اجتماعی در این حوزه شده است. نکته مهم در این خصوص اختیار قانونی والدین در تنبیه کودک جهت تأدیب است که در مواردی باعث تضییع حقوق کودکان و ایجاد آثار زیان‌بار بر جسم و روان کودک می‌شود. در فقه اسلامی به مسئله تنبیه جهت تأدیب اشاره شده و این دیدگاه در ایران شکل قانونی به خود گرفته است. اگرچه دو عنوان «کودک‌آزاری» و «تنبیه کودک توسط والدین» را نباید خلط کرد، ولی می‌توان قائل به وجود مرز مشترکی بین آنها بود. نکته مهم بیان این مطلب است که تنبیه بدنی جهت تأدیب به عنوان راهکاری در تربیت کودک دارای طریقیت است و نباید آن را جزئی جدا نشدنی از روش‌های تربیتی دانست. لذا می‌توان با استناد به منابع فقهی گامی در جهت حذف و یا حداقل تعیین محدوده دقیق اختیار قانونی والدین در تنبیه کودک برداشت. برای کنترل این پدیدۀ زیان‌بار، علاوه بر آموزش حقوق کودک و تعالیم اسلام در سطح والدین، باید با شناسایی و تدوین مقررات حمایتی خاص در جهت رشد و سلامت جسم و روان کودکان تلاش کرد.