تحلیل اثرگذاری مزیت‌‌های جغرافیایی در توسعۀ پایدار روستایی شهرستان خرم‌‌آباد

Abstract

شناخت دقیق از مزیت‌‌های جغرافیایی نواحی، عامل کلیدی و یکی از پیش‌‌شرط‌‌های ضروری برای دستیابی به توسعۀ پایدار روستایی است؛ زیرا از این طریق بسترها و زمینه‌‌های لازم برای توسعۀ متوازن و متعادل در مناطق روستایی فراهم می‌‌شود. در این راستا، این مقاله با هدف تحلیل اثرات مزیت‌‌های جغرافیایی در پیش‌‌بینی توسعۀ پایدار در روستاهای شهرستان خرم‌‌آباد تهیه شده‌است. روش تحقیق کمّی مبتنی‌بر منطق قیاس است. جامعۀ آماری تحقیق، روستاهای شهرستان خرم‌‌آباد هستند که با استفاده از نمونه‌‌گیری طبقه‌‌ای-تصادفی تعداد 150 روستا به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. داده‌‌ها و اطلاعات با استفاده از منابع کتابخانه‌‌ای (در قالب داده‌‌های ثانویه) و پرسشنامۀ محقق‌ساخته (توزیع پرسشنامه در بین دهیاران و اعضای شوراهای اسلامی) جمع‌‌آوری شد. برای تجزیه‌و‌تحلیل داده‌‌ها از آزمون‌‌های همبستگی، تحلیل گام‌به‌گام و شبکۀ عصبی استفاده شده‌است. مبتنی‌بر یافته‌‌ها، این پژوهش به این نتیجه رسید که در بین متغیرهای تعریف‌کننده مزیت جغرافیایی به‌ترتیب متغیرهای جمعیت فعال، سرمایه‌‌گذاری دولتی، سرمایه‌‌گذاری خصوصی، جمعیت ماهر و متخصص، اراضی زراعی، حجم و میزان آب، دسترسی به نقاط شهری و گردشگر وارده‌شده از مؤثرترین متغیرهای پیش‌‌بینی‌کنندۀ توسعۀ پایدار روستایی در شهرستان خرم‌‌آباد هستند. البته، توسعۀ پایدار سکونتگاه‌های روستایی، اگرچه می‌تواند متأثر از متغیرهای مختلف (مزیت‌‌های جغرافیایی) باشد، ولی برخی از آن‌ها با توجه به جهت‌‌گیری‌‌های توسعه‌‌ای خاصی که در سطح ناحیه در‌حال تحقق است، از اثرگذاری بیشتری برخوردار شده‌‌اند. با توجه به یافته‌‌های به‌دست‌آمده در پژوهش حاضر و اهمیت مزیت‌‌های جغرافیایی در توسعه و به‌خصوص توسعۀ پایدار روستایی، پیشنهاد می‌‌شود که با انجام مطالعات دقیق و برنامه‌‌ریزی‌شده به شناسایی مزیت‌‌های خاص نواحی مختلف روستایی پرداخته شود تا از این طریق سیاست‌گذاری‌‌ها در مناطق کشور بر تصمیمات مکانی درستی متکی شود و تدوین برنامه‌‌‌های توسعه، منطبق با توان‌‌ها و مزیت‌‌های جغرافیایی هر ناحیه باشد.