بررسی نقش هیدرومورفولوژیکی حوضة آبریز رودخانة گاوی در تغذیة سفرة آب زیرزمینی دشت مهران با استفاده از GIS

Abstract

<strong>آب زیرزمینی که بخشی از چرخة آب را تشکیل می‌دهد، منبع قابل اطمینانی برای تأمین آب مورد نیاز انسان محسوب می‌شود؛</strong><strong> اما </strong><strong>این پدیده بر‌خلاف بسیاری از پدیده‌های دیگر، برگشت‌پذیر نیست. </strong><strong>منطقة مورد مطالعه شامل آبخوان دشت مهران در محدودة حوضة آبریز رودخانة گاوی از حوضه‌های آبریز مرزی غرب کشور در جنوب استان ایلام می‌باشد. این رودخانه تنها منبع تأمین‌کنندة آب‌های زیرزمینی دشت مهران بوده که از ارتفاعات کبیرکوه سرچشمه می‌گیرد و پس از عبور از تنگ باجک، وارد دشت مهران شده و سبب تغذیة آبخوان آبرفتی دشت می‌شود. مطالعة حاضر با هدفِ شناخت و تبیین عوامل ژئومورفولوژی دشت و ارتباط آن‌ها با منابع آب زیرزمینی و نیز تهیة نقشه‌های کاربردی درجهتِ شناخت و مدیریت محیط در این آبخوان، تدوین شده است. روش استفاده شده در این پژوهش، روش میدانی و تحلیل آماری است</strong><strong>. از روش درون‌یابی برای بررسی ژئومورفولوژی منطقه و ارتباط آن با آب‌های زیرزمینی دشت و ترسیم نقشه‌ها </strong><strong>و از روش همبستگی اسپیرمن به‌منظورِ بررسی ارتباط بین اشکال ژئومورفولوژی با پارامتر‌های منابع آب استفاده شده است. نتایج نشان‌دهندة این است که </strong><strong>بین مخروط‌افکنه، مسیل، تپه‌ها و دیگر اشکال ژئومورفولوژی با منابع آب زیرزمینی، </strong><strong>در سطح 99% رابطة معنادار وجود داشته است.</strong> <strong>به‌منظورِ بررسی وضعیت کیفی آب زیرزمینی دشت مهران، از نقشة هدایت الکتریکی </strong><strong>(</strong><strong>EC</strong><strong>)</strong><strong> استفاده شده است. نتایج به‌دست آمده بیانگر این است که کیفیت آب زیرزمینی در مناطق مختلف دشت، به‌دلیلِ تنوع سازنده‌ها و ساختار‌های زمین‌شناسی، متفاوت‌اند.</strong><strong> حداقل میزان هدایت الکتریکی یا </strong><strong>(</strong><strong>Ec</strong><strong>)</strong><strong> از حاشیه‌های جنوبی و شرقی دشت، به‌سمتِ غرب و شمال غرب افزایش یافته و در بخش‌های شرقی و جنوب شرقی دشت مقدار</strong><strong>pH</strong><strong> آب</strong><strong> کمتر از 7 و اسیدی بوده است.</strong>