تدوین نقشۀ برنامه‌ریزی استراتژیک محیطی بر پایۀ تغییرات کاربری اراضی و پهنه‌های سیل‌گیری مورد شناسی: نکارود

Abstract

<strong>ارائۀ راه حل مناسب در کوتاه‌ترین زمان ممکن، هدفی است که یک برنامه‌ریزی استراتژیک از بین عوامل خطر‌آفرین محیطی دنبال می‌کند. تغییر کاربری اراضی، از جمله خطرهای نامحسوس و خطرآفرینی است که پهنۀ سیلاب و دورۀ بازگشت آن را افزایش می‌دهد. در این پژوهش، با بهره‌گیری از تصاویر ماهواره‌ای سنجنده ETM⁺ سال 2000 و سنجنده IRS-1D سال 2012، درصد تغییرات کاربری اراضی حوضۀ آبریز «نکا» در استان مازندران و سطح وقوع سیل‌گیری با دورۀ بازگشت 2، 5، 10، 25، 50، 100 و 200 ساله در محیط نرم‌افزار HEC-RAS و ENVI تعیین شد. سپس نتایج حاصل به محیط GIS انتقال یافت و مشاهده شد در دهۀ گذشته، علاوه بر تغییر کاربری اراضی، پهنۀ سیل‌گیری در دورۀ بازگشت‌های مشخص شده نیز افزایش یافته است و در اثر این تغییرات، نتایج نشان داد کاربری اراضی کشاورزی 27/2 درصد، اراضی غیر‌قابل استفاده 31/7، شهری 91/1 افزایش و در مقابل جنگل 22/10 درصد و مرتع 27/1 درصد کاهش یافته است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد HEC-RAS و HEC-GeoRAS با استفاده از ARC GIS می‌تواند مقادیر عددی و گرافیکی مناسبی را جهت مطالعۀ خصوصیات هیدرولیکی جریان در رودخانه‌ها و نیز کارایی تلفیق مدل‌های مذکور را جهت پهنه‌بندی سیلاب با دقت بالا توصیه می‌کند.</strong>