ارزیابی جابجایی سلولی شاخص‌های کالبدی – اجتماعی در مناطق حاشیه نشین مورد شناسی: حاشیه نشینان شمال شهر تبریز

Abstract

گسترش فیزیکی نابسامان و بی‌رویه‌ی شهرها یکی از مشکلات شهر و شهرنشینی جهان سوم در دوران معاصر است؛ به طوری که طی فرآیندی مداوم، محدوده‌های فیزیکی و فضاهای کالبدی شهر در جهات عمودی و افقی به لحاظ کمی و کیفی رشد می‌یابد و اگر این روند سریع و بی‌برنامه باشد، به ترکیبی نامتناسب از فضاهای شهری مشکل‌زا خواهد انجامید؛ لذا یکی از علل شکل‌گیری این روند و همچنین یکی از مهمترین پیامدهای آن، حاشیه نشینی شهری است. این مناطق از لحاظ شاخص‌های کالبدی – اجتماعی در وضعیت نامطلوبی قرار دارند. از این‌رو هدف این مقاله ارزیابی روند تغییرات سلولی شاخص‌های کالبدی – اجتماعی در مناطق حاشیه‌نشین شمال شهر تبریز می‌باشد. جامعه آماری این پژوهش مناطق حاشیه نشین شمال شهر تبریز در سال‌های 85-1375 ‌است. روش پژوهش کاربردی از نوع توصیفی، تحلیلی و تطبیقی است و برای ارزیابی تغییرات طی بازۀ زمانی 1385-1375 نیز از روش LCM و Crosstab در محیط نرم افزار Edrisi Selva استفاده گردیده است. نتایج پژوهش با استفاده از روش Crosstab حاکی از آن است که شاخص‌های کالبدی – اجتماعی طی این دورۀ زمانی در سطح مناطق حاشیه‌نشین شمال شهر تبریز ارتقای کیفی و ک پیدا کرده است و طی این دورۀ زمانی هر چقدر از حاشیه جغرافیایی به متن شهر نزدیک می‌شویم، کمیت و کیفیت شاخص‌ها افزایش ‌می‌یابد و نشان می‌دهد که در این دوره حرکات شاخص‌ها در بلوک‌های شهری از حاشیه به متن ارتقا پیدا کرده است.