ارائه و پیاده‌سازی یک مدل جدید برای سناریوسازی در برنامه‌ریزی‌ منطقه‌ای مورد شناسی: استان مازندران

Abstract

یکی از ابزارهای مناسب برنامه‌ریزی راهبردی در شرایط عدم قطعیت و در شرایطی که دنیای پیش‌روی ما دنیایی مملو از شگفتی‌سازهای مختلف می‌باشد، سناریونگاری است. تمرکز و هدف کلیدی پژوهش حاضر، تدوین و پیاده‌سازی مدلی برای تهیۀ سناریوهای توسعۀ استان مازندران در افق 1410 با رویکرد سیستمی است. روش انجام پژوهش از نوع ترکیبی زنجیره‌ای است. برای جمع‌آوری داده‌ها عمدتاً از روش‌های اسنادی و دلفی استفاده شده است. همچنین برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل اثرات متقابل عوامل بوسیلۀ نرم‌افزار MICMACو برای تحلیل سناریوها و تدوین آنها از روش تحلیل مورفولوژیک بوسیلۀ نرم‌افزار Morphol، استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی از رشد تدریجی قابلیت‌های کلیدی توسعۀ استان در افق 1410 را دارد. در هر چهار سناریوی اول، فرض کاهش تدریجی سطح تولیدات باغی بواسطۀ تغییرات کاربری اراضی (به خصوص در نواحی غربی) ظاهر شده است که به نوعی یک تهدید جدی و کلیدی برای استان مازندران و به خصوص نواحی متمایل به غرب استان شمرده می‌شود. دیگر نتیجۀ مهم، ظهور فرض "رشد بالای 30 درصد مبادلات بندر فریدونکنار" به عنوان یک عامل بسیار تأثیرگذار در توسعۀ استان که می‌تواند یک قطب قوی توسعه در نواحی متمایل به مرکز جغرافیایی استان را بوجود آورد. در بخش گردشگری نیز در همۀ چهار سناریوی اول، فرض خوش‌بینانۀ «توسعۀ همه جانبه زیرساخت‌های گردشگری در غرب استان و برداشتن گام‌های اولیه برای برندسازی منطقه‌ای در مقیاس فراملی» ظاهر شده است و این مورد نیز نشان از امیدواری بهبود وضعیت توسعه در نواحی غربی استان دارد.