طیف‌بندی و سنجش فضایی آسیب فیزیکی – اجتماعی شهرها در برابر زلزله با بکارگیری تکنیکVIKOR و GIS ؛ مورد شناسی شهر یزد

Abstract

<span style="font-size: small;">زلزله در جهان به عنوان یکی از مخرب­ترین و تهدیدآمیزترین عامل انهدام حیات انسانی- محیطی مطرح می­باشد. و آسیب­های ناشی از آن در ابعاد مختلف(فیزیکی، اجتماعی و غیره) متوجه جوامع شهری که مدرنترین و آسیب­پذیرترین شیوه سکونت در جهان است، می­شود. اما این پدیدة طبیعی به خودی خود در هر مکانی می­تواند قابلیت ایجاد بحران و آسیب را نداشته باشد. بلکه آمادگی و برنامه­ریزی دقیق برای تعیین درجات آسیب، کنترل، کاهش عواقب نامطلوب زلزله می­تواند تعیین کننده درجه بحران آن باشد. در نتیجه شناخت ابعاد اجتماعی و فیزیکی موضوع که رابطه دوسویه در آسیب ناشی از زلزله دارد ضرورت می­یابد. که پژوهش مورد نظر با ماهیت "توسعه­ای – کاربردی" روش تحقیق "توصیفی- تحلیلی" به بررسی موضوع در شهر یزد پرداخته است. و از آنجا که تنها ابزار انسان جهت تعیین آسیب­های ناشی از آن اطلاعات موجود و روش­های کمی- آماری می­باشد؛ این پژوهش با بهره­گیری 30 متغیر از شاخص­های اجتماعی – فیزیکی و استفاده از تکنیک VIKOR و GIS، و همچنین نرم افزارهای Excel و SPSS به پهنه­بندی و ارزیابی آسیب لرزه­ای پرداخته است. که نتایج مورد نظر نشان می­دهد میزان VIKOR و به عبارتی مقدار Qi، Si و Ri، در مناطق سه­گانه شهر یزد به ترتیب برابر (Qi = 990/0، 001/0، 79/0)، (Si = 775/0، 246/0، 676/0)، (Ri = 184/0، 151/0، 176/0) می­باشد. و براساس شروط مدل VIKOR، منطقه دو در سه گروه R، S و Q در پایین­ترین رتبه قرار دارد، در مرحله بعد منطقه سه و در نهایت منطقه یک کمترین آسیب­پذیری را در شهر یزد دارا می­باشد.</span>