داستان یک جاده: ساخته شدن و نگهداری راه مشهد-عشق‌آباد (1305-1344ق)

Abstract

<strong>هدف</strong>: تبیین اهمیت احداث، مرمت و توسعۀ راه مشهد-عشق‌آباد و آن در دورۀ قاجار از 1305 تا 1340ق.<br /> <strong>روش/رویکرد پژوهش</strong>: داده ها از اسناد موجود در ادارۀ اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه و سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران گردآمده ‌است.<br /> <strong>یافته‌ها و نتیجه‌گیری</strong>: با کوشش‌های ابوالقاسم ملک‌التجار صاحب امتیاز راه و حمایت و پیگیری‌ تاجران و دولت‌مردان ایرانی، و تجار روسی و سفارت روسیه ساختن این راه تجاری ممکن شد. واکنش و اعتراض برخی مالکان زمین‌های دو سوی راه و مخالفت برخی تجار مشهدی سبب تغییر مسیر، و دخالت سفارت و تاجران روسیه هم سبب کندی احداث و توسعۀ آن شد. کمبود امکانات و پول؛ تغییر مسیر راه؛ مطالبه عواض راهداری دیگر علل کندی پیشرفت کار شد. حاج‌غلام‌رضا رئیس‌التجار، پسر ابوالقاسم ملک‌التجار، برای سهولت رفت‌وآمد مسافران و حمل‌ونقل کالای بازرگانان مسیر راه را به‌اندازۀ نیاز تغییر داد. هرچند این ابتکار در کوتاه‌مدت برای برخی، زیان اقتصادی درپی داشت، در بلندمدت بر سود تاجران خراسان افزود و به توسعۀ شهر مشهد کمک کرد.