سرمایه‌گذاری شرکت‌های غربی در صنعت فرش ایران در عصر قاجار

Abstract

با ادغام ایرانِ دورۀ قاجار در شبکۀ جهانی تجارت و سیل واردات اروپایی به کشور، تراز بازرگانی ایران منفی شد. اقتصاد ایران در واکنش به این موضوع و برای تأمین مالی واردات روزافزون، درصدد یافتن یک منبع عمدۀ مالی برآمد. در همین راستا، در نیمۀ قرن نوزدهم میلادی/ سیزدهم قمری تولید ابریشم خام و صادرات آن به اروپا در اولویت قرار گرفت. ولی با شیوع بیماری کرم ابریشم در دهۀ 1860م/1270ق، تولید و صادرات کالاهایی همچون پنبه، برنج، تریاک و سرانجام فرش رونق گرفت. در اواخر این قرن، تقاضای روزافزون برای فرش ایران در بازارهای جهانی، و وجود نیروی انسانی فراوان در داخل، باعث جذب شرکت‌های غربی برای سرمایه‌گذاری در صنعت فرش ایران شد.<br /> <strong>هدف:</strong> هدف اصلی در این پژوهش، تبیین گسترۀ سرمایه‌گذاری و فعالیت تجاری شرکت‌های غربی در صنعت فرش ایران در دورۀ قاجار است.<br /> <strong>روش/ رویکرد پژوهش</strong>: این پژوهش با رویکرد توصیفی-تحلیلی و با استفاده از اسناد آرشیوی و منابع کتابخانه‌ای تهیه شده‌است.<br /> <strong>یافته‌ها و نتیجه گیری</strong>: سرمایه‌گذاری، و فعالیت تجاری شرکت‌های غربی در صنعت فرش ایران در دورۀ قاجار بسیار گسترده بود. این شرکت‌ها با تأسیس نمایندگی‌های تجاری در مراکز قالی‌بافی ایران، نه‌تنها در تجارت (خرید و صادرات) فرش ایران سرمایه‌گذاری کردند، بلکه با انجام قرارداد کنترات بافت با بافندگان محلی و ایجاد کارگاه‌های قالی‌بافی، ضمن مشارکت در تولید این کالا، مدیریت آن را نیز در دست گرفتند.