بررسی شیوه‌های سامان‌دهی اسناد و مدارک مکتوب و غیرمکتوب و ارائه الگویی مناسب برای اسناد و مدارک دفاع مقدس؛ براساس مطالعه شیوه‌های سامان‌دهی مراکز اسنادی نظامی و غیرنظامی

Abstract

<strong>هدف</strong>: هدف پژوهش حاضر ارزیابی فرایند توصیف اسناد آرشیوی در مراکز اسنادی نظامی و غیرنظامی مهم ایران و تهیة الگویی برای سامان‌دهی اسناد دفاع مقدس است.<br /> <strong>روش/رویکرد</strong>: در این پژوهش از دو رویکرد کمی و کیفی استفاده شده‌است؛ بنابراین این پژوهش، پژوهشی ترکیبی است. برای اجرای پژوهش از روش پیمایشی-تحلیلی و برای گردآوری اطلاعات آن از منابع کتابخانه‌ای، اسناد و مدارک، قوانین، استانداردها، و کاربرگه‌های سازمان‌ها و نهادها استفاده شده‌است. برای تکمیل اطلاعات کتابخانه‌ای نیز از روش مطالعات میدانی مثل مشاهده، و مصاحبه با کارشناسان و متخصصان تنظیم و پردازش اسناد استفاده شده‌است.<br /> <strong>یافته‌ها</strong>: بررسی شیوه‌های سامان‌دهی اسناد در مراکز اسنادی بررسی‌شده در این پژوهش نشان می‌دهد که هرکدام از سازمان‌های مذکور روشی بومی و مختص اسناد آرشیوی خود را به‌کار برده‌اند و تنها تعداد کمی از مراکز براساس «<strong>استاندارد بین‌المللی توصیف آرشیوی</strong>» عمل کرده‌اند. در بین مراکز اسنادی بررسی‌شده، تنها «معاونت اسناد ملی سازمان اسناد و کتابخانة ملی جمهوری اسلامی ایران» و «آستان قدس رضوی» شش مؤلفة اصلی مدنظر ایساد(استاندارد بین‌المللی توصیف آرشیوی) را رعایت کرده‌اند.<br /> <strong> </strong><br /> <strong>نتیجه‌گیری</strong>: هیچ‌کدام از مراکز غیرنظامی به اسناد جنگ تحمیلی و دفاع مقدس نپرداخته‌اند و تنها برخی از آن‌ها مانند معاونت اسناد ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران بخشی از اسناد دفاع مقدس را آرشیو و نگهداری می‌کنند. در بین مراکز نظامی نیز تنها دو مرکز «اسناد و تحقیقات دفاع مقدس» و «سازمان حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس و بسیج» به جمع‌آوری و نگهداری اسناد دفاع مقدس بر پایه استانداردهای فهرست‌نویسی و نمایه‌سازی و نیز استفاده از نرم‌افزار استاندارد داخلی و بومی نیروهای مسلح (نرم‌افزار مأوا) پرداخته‌اند؛ ولی بااین‌حال اشکالِ اساسیِ موازی‌کاری و رعایت‌نکردن استانداردی یکسان بر این دو مرکز وارد است.<br />