مهندسی مجدد فرآیند برنامه‌ریزی با تأکید بر کاربرد آینده¬نگاری

Abstract

با افزایش تغییرات و دگرگونی­ها در سال­های آخر هزاره­ی دوم و ظهور پیاپی مسایل جدید در جامعه­ی جهانی، اتکا به روش­های برنامه‌ریزی مبتنی بر پیش‌بینی، جوابگوی نیاز مدیریت‌های کلان کشورها نبود و سایه­ی سنگین عدم قعطیت‌ها و ظهور رویدادهای ناپیوسته و شگفت‌انگیز، وضعیت را به گونه­ا‌ی دگرگون کرده بود که پیش‌بینی آینده در دنیای پرتحول برای برنامه‌ریزان، امری مشکل به­نظر می‌رسید. عدم توانایی در پیش بینی دقیق آینده و همچنین پیچیدگی‌های ناشی از تغییرات روزافزون باعث شد تا محققان از قابلیت‌های دانش نوظهور آینده­پژوهی بهره برده و آینده­نگاری را وارد بطن فعالیت‌های برنامه‌ریزی کنند. به نظر می­رسد با توجه به موضوع ناموفقیت طرح­های شهری و منطقه­ای در مرحله­ی اجرا، کاربرد آینده­نگاری و تغییر رویکرد از پیش‌بینی به آینده­نگاری در برنامه­ریزی شهری و منطقه­ای ضرورتی اجتناب­ناپذیر باشد. بر همین اساس این مقاله سعی دارد ضمن معرفی رویکرد آینده‌نگاری و آینده‌پژوهی، با نقد فرآیند برنامه‌ریزی موجود، به معرفی فرآیند جدید برنامه­ریزی پرداخته و ضرورت استفاده از رویکرد آینده­نگاری را مورد بررسی قرار دهد. در این مقاله دو فرآیند از منظر برخی شاخصه­ها نظیر رویکرد کلان، شکل فرآیند، گرایش فکری و جهان­بینی، مأموریت، کارایی و روش، مورد مقایسه­ی تطبیقی قرار گرفته است. <br />