سنجش توسعه¬ی پایدار در نواحی شهری با استفاده از تکنیک¬های برنامه¬ریزی ( نمونه موردی: شهر ایلام)

Abstract

توسعه­ی پایدار نواحی شهری به عنوان یکی از اهداف اساسی درجغرافیا،در جستجوی تقویت ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیست محیطی و کالبدی شهرهاست. هدف این مقاله شناسایی پایداری و ناپایداری نواحی شهر ایلام و نقاط قوت و ضعف این نواحی با استفاده از شاخص­های توسعه­ی پایدار است. روش مورد استفاده در این پژوهش ترکیبی از روش های تحلیلی و موردی- زمینه­ای است. برای تجزیه و تحلیل داده­ها از روش تحلیل عاملی، شاخص ترکیبی توسعه­ی انسانی(HDI) و ضریب پراکندگی استفاده شده است. نوع تحقیق کاربردی– توسعه­ای و جامعه­ی آماری آن شامل نواحی 14 گانه­ی شهر ایلام است. <br /> نتایج نشان می­دهد که از میان 14 ناحیه­ی شهری، یک ناحیه­ی پایدار، با شاخص ترکیبی توسعه­ی انسانی و با ضریب 72/0 ، سه ناحیه­ی نیمه­پایدار و 10 ناحیه­ی دیگر ناپایدار بوده­اند. ناحیه­ی مرکزی به عنوان تنها ناحیه­ی پایدار و ناحیه­ی چالیمار ناپایدارترین ناحیه­ی شهری شناخته شده است. بر این اساس در ناحیه­ی مرکزی دسترسی به امکانات آموزشی، بهداشتی و درمانی، فرهنگی و غیره و بالا بودن میزان اشتغال و صرفه جویی در دسترسی و هزینه­ها با سکونت اقشار ثروتمند همراه است. درحالی­که در نواحی ناپایدار عدم انطباق رشد جمعیّت با نیازهای خدماتی، کمبود فضاهای تفریحی، اشتغال پایین، ساخت و سازهای بدون مجوز و گسترش بی­رویه با سکونت اقشار کم درآمد همراه شده است. بنابراین دستیابی به توسعه­ی پایدار در نواحی شهری ایلام، تنها با شناخت ابعاد توسعه­ی پایدار و نقاط قوت و ضعف نواحی شهری و نیز توجه به شاخص­های پایدار و تقویت عوامل ناپایدار امکان­پذیر است.