ارایه¬ی الگوی بهینه مکان‌یابی پارکینگ‌های محله‌ای با استفاده از روش AHP و GIS مطالعه¬ی موردی: منطقه¬ی 3 و 4 شهرداری تبریز دکتر شهریور روستایی حکیمه قنبری استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه زنجان کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری شمس¬اله کاظمی‌زاد رحیمه نوریان کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری

Abstract

امروزه افزایش استفاده از خودرو و کمبود فضای پارکینگ در بخش‌های پرتردد شهری به مسأله­ی حادی مبدل شده است. این مسأله در محلات و واحدهای همسایگی نیز به دلیل کم عرض بودن معابر و پارک وسایط نقیله در طول معابر، مشکلات عدیده‌ای را در عبور و مرور محله‌ای ایجاد نموده و نظم محلی را مختل می‌سازد؛ که ضرورت مکان‌یابی بهینه­ی پارکینگ‌های محله‌ای را بیش از پیش آشکار می‌سازد. تحقیق حاضر، برآن است که ایده­ی مکان‌یابی پارکینگ‌های محله‌ای را برای اولین بار مطرح ساخته و شاخص‌های ایجاد آن را با توجه به معیارهای دقیق و به دور از مباحث ثقیل ترافیکی و با توجه به علم برنامه‌ریزی شهری بیان نماید. لذا استقرار پارکینگ‌ها زمانی می‌توانند کارایی لازم را داشته باشند که در مکان مناسبی احداث شوند. در این تحقیق، 11 پارامتر مختلف از قبیل جمعیّت، تراکم ساختمانی، فاصله­ی پیاده‌روی تا پارکینگ، دسترسی بر اساس عرض معابر، عرضه­ی پارکینگ،تعداد خودروها، تقاضای پارکینگ، قیمت زمین، سازگاری کاربری‌ها، ظرفیت پارکینگ تکمیل پرسشنامه در منطقه­ی 3 و 4 شهرداری تبریز، برای مکان‌یابی پارکینگ‌های محله‌ای بررسی شده است. یافته‌ها، بیانگر آن است که سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) توانایی تلفیق تعداد زیادی از پارامترها را به صورت همزمان داشته و با به کارگیری روش وزن‌دهی دودویی AHP در نرم‌افزار Idrisi، به ارایه­ی الگویی مناسب جهت مکان‌یابی بهینه­ی پارکینگ‌های محله‌ای پرداخته شده و در نهایت دو سناریو برای مکان‌یابی پارکینگ‌های محله‌ای ارایه شده است. نتایج بررسی نشان می‌دهد که در سناریوری اول با فرض اعمال شرایط ایده‌ال در منطقه­ی مورد مطالعه، می‌توان 23 پارکینگ محله‌ای برای احداث پیشنهاد داد، اما زمانی که تمامی شرایط لازم از نظر برنامه‌ریزی، قانون‌گذاری سرمایه‌گذاری جهت احداث پارکینگ‌های محله‌ای از سوی شهرداری روند اجرایی پیدا نمی‌کند، تعداد 13 پارکینگ در سناریوی دوم برای احداث پیشنهاد می‌گردد.