ارزیابی نقش تکتونیک در میزان برش رأس مخروط¬افکنه¬های واقع در حاشیه¬ی طاقدیس دنه¬خشک دکتر شهرام بهرامی ، دکتر مهران مقصودی ، کاظم بهرامی

Abstract

هدف مطالعه­ی حاضر بررسی تأثیر بالاآمدگی تکتونیکی طاقدیس دنه­خشک در مقدار برش مخروط­افکنه­ها است. جهت دستیابی به هدف فوق، محدوده­ی 103 مخروط­افکنه به کمک تصویر ماهواره­ای کویک­برد و مطالعه­ی میدانی ترسیم گردید و سپس در محیط نرم­افزار ILWIS رقومی شد. به­منظور تعیین مقدار برش سطح مخروط­ها، طیّ مطالعات میدانی، عمیق­ترین کانال در رأس هر مخروط­افکنه شناسایی شد. سپس اختلاف ارتفاع بستر کانال با سطح قدیمی مخروط افکنه در سمت راست و سمت چپ کانال اندازه­گیری گردید. شیب ساختمانی لایه­ها در پهلوی طاقدیس در جبهه کوهستان(در بالادست مخروط افکنه­ها) با استفاده از دستگاه شیب­سنج محاسبه شد. بررسی مقادیر برش سطح مخروط­افکنه­ها و شیب ساختمانی پهلوی طاقدیس نشان می­دهد که با افزایش شیب لایه­ها، مقدار برش سطح مخروط­افکنه­ها افزایش می­یابد. نتیجه­ی این تحقیق بیانگر آن است که بیشترین مقدار برش، بر سطح مخروط­افکنه­های واقع در پرشیب­ترین پهلوهای طاقدیس اتفاق افتاده است. تجزیه و تحلیل داده­ها نشان می­دهد که بین برش سطح مخروط­افکنه­ها و شیب لایه­ها در بالادست مخروط­ها رابطه­ی مستقیمی با ضریب همبستگی 65 درصد وجود دارد. نتایج نشان می­دهد که در مخروط­های دارای حوضه­های آبخیز بزرگتر (با مساحت بین 50 تا 85/736 هکتار)، ضریب همبستگی بین مقدار برش سطح مخروط و شیب ساختمانی پهلوی طاقدیس، بالاتر(86 درصد) است. این موضوع نشان می­دهد که مخروط افکنه­های با حوضه­های بزرگتر نسبت به مخروط­های با حوضه­های کوچکتر، به بالاآمدگی تکتونیکی بسیار حساس­تر هستند. نتایج همچنین نشان می­دهد که رابطه­ی معنی­داری بین مساحت حوضه­ی بالادست مخروط­ها با میزان برش سطح مخروط­ها دیده نمی­شود به­طوری­که ضریب همبستگی بین دو پارامتر مذکور 09/0 است. به طور کلی نتیجه­ی این تحقیق بیانگر آن است که برش سطح مخروط­افکنه­های مورد مطالعه کاملاً متأثر از وضعیت تکتونیکی یا شیب ساختمانی پهلوهای طاقدیس است.