ارزیابی الگوی مکان‌گزینی شهرهای جدید منطقه شهری تهران با استفاده از روش ارزیابی چند متغیّره

Abstract

مکان­یابی شهرهای جدید یکی از مؤلفه‌های اساسی در تعیین موفقیت یا عدم موفقیت شهرهای جدید در دستیابی به اهداف پیش طراحی شده‌ی خود و همچنین یکی از عمده‌ترین چالش‌های فراروی برنامه‌ریزان شهرهای جدید می‌باشد. این امر با عنایت به تثبیت شهرهای جدید در دهه‌ی گذشته در کشور و امکان رصد نتایج حاصل از الگوی احداث آنها، می‌تواند چارچوب مؤثری را در برنامه‌ریزی‌های آتی در اختیار برنامه‌ریزان قرار دهد.مقاله‌ی حاضر با توجه به این هدف سعی دارد به ارزیابی مکان‌گزینی شهرهای جدید اطراف تهران به عنوان یکی از نمونه‌های قابل تعمیم کشور بپردازد. بنابراین با توجه به معیارهای مقبول و مطلوب برای سنجش ظرفیت‌های مکانی و فواصل احداث آنها نسبت به شهر اصلی-تهران- امکان تحلیل متغیّر فاصله بر مطلوبیت عملکردی این شهرها محاسبه و بررسی می­شود. در این خصوص ابتدا با بهره‌گیری از ادبیات جهانی و با تکیه بر تجارب قبلی شاخص‌های سنجش تعیین و با استفاده از روش‌های تحلیل کمّی نظیر روش‌هایAHP و TOPSISمورد ارزیابی قرار گرفته است. ارزیابی انجام شده و نتایج حاصله نشان داد که شهر جدید پرند با امتیاز 597/0، موفق‌ترین شهر و شهر جدید پردیس با امتیاز 381/0 به عنوان ضعیف‌ترین شهر از جهت دستیابی به معیارهای مناسب مکان گزینی شهرهای جدید در بین شهرهای جدید مجموعه شهری تهران به حساب می‌آیند که این امر جدای از میزان فاصله به سایر شرایط عمومی استقرار نظیر دسترسی مناسب، شرایط محیطی و همجواری با بازارهای اشتغال شهری نیز مرتبط می‌شود.