بررسی همدیدی کنش‌های چرخندی ترازهای مختلف جوی ایران در سال 1369

Abstract

پژوهش حاضر به بررسی همدیدی کنش‌های چرخندی در ترازهای مختلف جوی ایران پرداخته است. مناطق چرخندزایی و مسیرهای حرکتی آن‌ها را می‌توان توسط الگوریتم‌های مشخصی تعیین کرد. این پژوهش در راستای شناسایی موقعیت زمانی و مکانی چرخندهای تاًثیرگذار بر ایران در مقیاس ماهانه و فصلی انجام شده است. برای شناسایی چرخندها، داده‌های 6ساعته‌ی ارتفاع ژئوپتانسیل (HGT) تراز 1000 ،925 ،850 ،700 و500 هکتو پاسکال برای مختصات 30 درجه غربی تا 80 درجه شرقی و0 تا 80 درجه شمالی برای سال 1369 از پایگاه اقلیمی NCEP/NCAR استخراج گردید. با بررسی آماری چرخندهای ترازهای مختلف این نتایج به دست آمد: تراز 500 هکتوپاسکال با 2284 چرخند در سال 1369 در کل محدوده‌ی مورد مطالعه بیشترین تعداد چرخند را بین همه‌ی ترازها داشته و کمترین فراوانی نیز مربوط به تراز 850 هکتوپاسکال بوده که تنها 990 چرخند را داشته است. بطور کلی در تراز 700و500 هکتوپاسکال دوره اوج فعالیّت چرخندهای مدیترانه‌ای آذر و بهمن‌ماه بوده است و در کل دوره‌ی سرد سال بر روی کشور ایتالیا یک مرکز چرخندی وجود داشته است. مرکز چرخندی دوم در شرق ایتالیا از یونان تا قبرس کشیده شده است. در فصل زمستان مراکز چرخندزایی ایتالیا به نیمه شرقی دریا و روی قبرس، سوریه و ترکیه منتقل می‌شود. این مکان‌ها کانون‌های اصلی چرخندزایی فصل زمستان را تشکیل می‌دهند. به‌طور کلی به نظر می‌رسد محدوده‌ی گسترش چرخندهای دینامیکی از تراز 500 تا تراز 700 هکتو پاسکال می‌باشد و تنها در حالتی که چرخندی خیلی قوی باشد در ترازهای پایین‌تر از 700 هکتوپاسکال دیده می‌شود.