پایش تغییر پوشش گیاهی با استفاده از تکنیک¬های سنجش از دور در حوضه¬ی سد ایلام دکتر صالح آرخی استادیار منابع طبیعی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام یعقوب نیازی کارشناس ارشد آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه یزد مصطفی ادیب¬نژاد کارشناس منابع طبیعی

Abstract

پایش تغییر عموماً جهت ارزیابی فرآیندهای طبیعی، از قبیل اثرات بلندمدت تغییر اقلیم که ناشی از علل نجومی است و همچنین فرآیندهای کوتاه­مدت که شامل توالی پوشش گیاهی و فرآیندهای ژئومورفولوژیکی است صورت می­گیرد. همچنین، پایش تغییر جهت ارزیابی اثرات ناشی از فعالیت­های انسانی از قبیل جنگل­زدایی، کشاورزی و شهرسازی مورد استفاده قرار می­گیرد. همانگونه که تغییرات محیطی انعکاس­دهنده­ی وضعیت مدیریت اراضی است، روش­های پایش تغییر می­تواند به ارزیابی این عملیات کمک کند. در این مطالعه تصاویر سنجنده (MSS) سال 1976 و لندست(ETM⁺) سال 2002 با استفاده از چهار تکنیک پایش تغییر در حوضه­ی سد ایلام با مساحت 751/476 کیلومتر مربع آنالیز شده­اند. تکنیک­های پایش تغییر مورد استفاده در این مطالعه شامل تفاضل تصویر، نسبت­گیری تصویر، تفاضل تجزیه مؤلفه­ی اصلی و تفاضل تجریه­ی مؤلفه­ی اصلی استاندارد شده، بوده­اند. با توجه به اینکه تکنیک­های پایش تغییر مورد استفاده در این مطالعه نیازمند تعیین آستانه هستند جهت تعیین آستانه از روش آماری استفاده شده است و بر این اساس مشخص شده است که آستانه­ی تغییر در منطقه­ی مورد مطالعه با 1 انحراف از میانگین قرار داشته است. پس از تعیین آستانه­ی تغییر، مناطق دارای تغییرات کاهشی، افزایشی و بدون تغییر مشخص گردیده است. جهت ارزیابی دقت تکنیک­های پایش تغییر پس از برداشت واقعیات زمینی که از طریق بازدید میدانی و تصاویر ماهواره­ای Google Earth به دست آمد، از دقت کل و ضریب کاپا استفاده شد. بر اساس نتایج به­دست آمده مشخص گردید که روش تفاضل باند قرمز با دقت کل 89 و ضریب کاپای 82/0 از بین تکنیک­های پایش تغییر مورد استفاده در این مطالعه بیشترین دقت و روش نسبت­گیری باند مادون قرمز نزدیک با دقت کل 5/64 و ضریب کاپای 34/0 کمترین دقت را در پایش­ تغییرات پوشش گیاهی منطقه­ی مورد مطالعه داشته­اند.