هیدروژئوشیمی آب های زیرزمینی در مناطق زغال دار شمال استان کرمان

Abstract

به منظور بررسی تأثیر لایه‌های زغال‌دار منطقه کرمان بر کیفیت منابع آب زیرزمینی منطقه، 10 نمونه آب از حوزه زغالی شمال کرمان برداشته و به روشICP - OES تجزیه شده است. تجزیه شیمیایی نشان داد که آلودگی عناصر سنگین نظیرAg, Cd, Pb, Co, Ni, Sr, Cu, Cr, Zn, در بیشتر نمونه‌های آب وجود ندارد. پایین بودن غلظت عناصر سنگین به این علت است که منابع آب زیرزمینی به طور عمده از آب‌های سطحی کوهستان‌های مرتفع کربناتی تغذیه می‌شوند. در این حالت، سطح و زمان تماس با لایه‌های زغال‌سنگ کمتر از آن است که باعث آلودگی شود. علاوه بر این، محیط اکسیدی انحلال‌پذیری بسیاری از عناصر سنگین را نیز کاهش داده است. همچنین جذب سطحی کانی‌های رسی و مواد آلی در شیل‌های زغال‌دار در حذف عناصر موجود در آب‌های زیرزمینی موثر است که نشان‌دهنده خاصیت بافری آنها می‌باشد. به نظر می‌رسد لایه‌های زغال‌دار به دلیل همراه داشتن کربن با دیگر عناصر زیست‌دوست (بیوفیل) مانند گوگرد می‌تواند در شرایط کاهیدگی تأمین کننده گوگرد بی‌سولفید و در شرایط اکسیدی تأمین‌کننده گوگرد سولفاتی باشد. قرارگیری لایه‌های زغال‌دار در مجاور واحدهای کربناتی، یک سامانه گوگردی - کربناتی در آب‌های زیرزمینی منطقه ایجاد کرده است و با ترسیم نمودار‌های Eh – pH نمونه‌ها چنین استنباط می‌شود که گونه‌های HCO₃^-, HS^- و SO₄^2- آنیون‌های غالب در آب‌های زیرزمینی این منطقه می‌باشند.