کانی‌شناسی و ژئوشیمی کانسار روی و سرب غیرسولفیدی چاه تلخ (سیرجان)

Abstract

کانی­سازی روی و سرب غیرسولفیدی در کانسار روی و سرب چاه تلخ سیرجان (در بخش جنوبی زون سنندج- سیرجان) به صورت رگه­ای و استراتاباند با میانگین عیار 15% روی و تقریباً 8% سرب به واحدهای کربناته کرتاسه پسین محدود می­شود. سنگ میزبان شامل تناوبی از واحدهای سنگ آهک توده­ای و سنگ آهک مارنی کرتاسه پسین می­باشد که در مجاورت زون کانی­سازی به شدت دولومیتی شده­اند. کانه­ها شامل همی­مورفیت، هیدروزینکیت، اسمیت­زونیت، زینکیت و سروزیت می­باشد. همی­مورفیت و هیدروزینکیت فراوان­ترین کانه­ها به ترتیب در واحد سنگ آهک مارنی و سنگ آهک توده­ای دولومیتی شده می­باشند که نشان­دهنده پایین بودن فوگاسیته CO₂ و نقش سیلیس به دست آمده از کانی­های رسی در تشکیل همی­مورفیت می­باشد. زون سولفیدی در این کانسار تا عمق 134 متری مشاهده نشده است که می­تواند ناشی از پایین بودن سطح آب زیرزمینی باشد. در تجزیه شیمیایی به روش ریز تجزیه الکترون­پروب (EPMA) انجام شده بر روی کانه­ها دو نوع اسمیت­زونیت مشخص شده است. اسمیت­زونیت نوع 1 به علت وجود ناخالصی و سرب زیاد دارای روی کمتری نسبت به اسمیت­زونیت نوع 2 می­باشد. نقشه­های عنصری کانه­ها نشان­دهنده بالا بودن فوگاسیته اکسیژن در مراحل اولیه هوازدگی کانه­های سولفیدی اولیه و سپس بالا رفتن فوگاسیته CO₂ می­باشد. شواهدی مانند دولومیتی و برشی بودن سنگ میزبان، کانی­شناسی ساده و نتایج مطالعه سیالات درگیر نشان می­دهد که کانسار سولفیدی اولیه از نوع کانسارهای سرب و روی نوع دره می­سی­سی­پی (MVT) بوده است.