اولویت‌سنجی مکانی توسعه فضاهای سبز و پارک‌های شهری با استفاده از روش AHP (نمونه موردی: شهر میاندوآب

Abstract

<strong>چکیده</strong><br /> اهمیت فضاهای سبز در محیط شهری تا آن حد است که به عنوان یکی از شاخص­های توسعه یافتگی جوامع مطرح بوده و در عین حال معیاری برای ارتقای کیفیت فضای زندگی محسوب می‌شوند. از این رو توزیع و پراکنش متعادل آن در سطح شهر اهمیتی بسیار دارد. نکته بسیار مهم در مکان­یابی فضاهای سبز عمومی، ضرورت­های اجتماعی ایجاد پارک است. مکان یابی نادرست این فضاها در نهایت منجر به ایجاد ناهنجاری­هایی در شهرها می­شود. در پژوهش حاضر با رویکرد«قیاسی، نوصیفی-تحلیلی» تلاش شده است که ضمن ارزیابی وضعیت موجود توزیع و پراکندگی پارک­ها و فضاهای سبز شهری میاندوآب، اولویت­های مکانی توسعه این فضاها را نیز در سطح نواحی شهر تعیین شود. نتیجه بررسی­ها نشان داد که طی یک دهۀ گذشته سرانه فضای سبز شهری شهر میاندوآب از 79/1 مترمربع در سال1380 به 45/3 مترمربع در سال1390 افزایش یافته است. ولی همزمان با این افزایش سرانه، اختلاف سرانه بین نواحی برخوردار و محروم از فضای سبز نیز به نحو چشم­گیری افزایش یافته و عدم تعادل موجود در توزیع فضایی پارک­های شهری، شدیدتر شده است. با توجه به کمبود کمی فضای سبز نسبت به سرانۀ پیشنهادی طرح جامع و تفصیلی شهر و استانداردهای ملی، همچنین نظر به عدم تعادل فضایی موجود در توزیع و پراکنش پارک­های شهری میاندوآب تلاش شده است تا با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی(AHP) اولویت­های مکانی توسعه فضاهای سبز و پارک­های شهری در سطح نواحی پنجگانه شهر میاندوآب مشخص شود. معیارهای مکان یابی فضای سبز(پارک شهری) در این پژوهش، میزان دسترسی، میزان تراکم جمعیت، سرانه موجود فضای سبز، سازگاری با کاربری­های دیگر، وجود زمین­های با مالکیت دولتی، وجود فضاهای باز و زمین­های بایر، فاصله از پارک‌های موجود و نزدیکی به رودخانه تعیین شدند. گزینه­ها نیز در این پژوهش نواحی پنجگانه شهر میاندوآب بودند. نتیجه مطالعه نشان داد که ناحیه دو شهر میاندوآب با امتیاز 0.272، بیشترین امتیاز را به خود اختصاص داده و در اولویت اول توسعه مکانی فضاهای سبز و پارک­های شهر قرار دارد. نواحی یک، پنج و سه به ترتیب با امتیاز­های 0.246، 0.241 و 0.169 در رتبه­های بعدی قرار دارند. ناحیه چهار کمترین امتیاز(0.072) را به خود اختصاص داده و در نتیجه کمترین اولویت مکانی را جهت توسعه فضاهای سبز شهردارد.