نقش ساختار هندسی در هم‌پیوندی نظام حرکتی از ورودی به محراب در مساجد تاریخی بازار بزرگ اصفهان (الگویی راهبردی در برنامه‌ریزی و توسعه صنعت گردشگری)

Abstract

<strong>چکیده</strong><br /> <br /> گردشگری و سفر، پدیده­ای اجتماعی است که در شکل­دهی به واقعیّت­ها و شناساندن ارزش­های نهان فرهنگی سهم به سزایی دارد. در نگرش سنتی، گردشگری عمدتاً دارای ماهیّتی مکان­محور بوده که بر اساس تجربه انسانی از مکان، شکل می­گیرد. بررسی هم­پوشانی جاذبه­های تاریخی-فرهنگی، طبیعی، تفریحی و مراکز اقامتی در شهر اصفهان، تمرکز آن­ها را در هسته تاریخی شهر نشان می­دهد؛ که با توجّه به گسترش جغرافیایی، سازمان شهر نیازمند بازنگری در راستای ایجاد مکان­های جدید و مطلوب است. بدین منظور، این مطالعه با هدف تشخیص نظام حاکم بر لایه­های پنهان کالبد مساجد ارزشمند تاریخی محدوده بازار بزرگ اصفهان، از دیدگاه سازمان شکلی مترتب بر فضاها و مراتب رابط، در پی خوانش ویژگی­های هندسی نهفته در ساختار پلانی مسیر حرکتی نمازگزاران در مساجد بوده است. در ادامه این روند و بر مبنای داده‌های کتابخانه‌ای و میدانی، سنجش هندسی و شکلی اجزاء مسیر از درگاه به محراب صورت گرفته است. یافته­های تحقیق، بر استفاده مکرّر از نسبت عددی مشخص و فرم تکرارشونده مربع در مراتب شکلی مسیر ‌حرکتی، تأکید نموده و از آن به عنوان عاملی اثربخش در ایجاد هم­پیوندی در مراتب حرکتی، یاد کرده است. همچنین، با پیشنهاد بهره از این ساختار در کالبد مساجد نوین، افزون بر آن که بر پیوند میان هندسه و مفهوم «قَدر» به مثابه عاملی در راستای پیوستگی در مراتب تأکید می­کند؛ به سبب پیوند تصور ذهنی گردشگران میان میراث کهن و جاذبه­های جدید شهری، موجب رونق صنعت گردشگری در این شهر خواهد شود