آینده‌پژوهی فضای ژئوپلیتیکی پساداعش در منطقه غرب آسیا ‌(مطالعه موردی عراق)

Abstract

<strong>چکیده</strong> غرب آسیا بخشی مهمی از جهان اسلام است که از نقطه ‌نظر تاریخی و مسائل سیاسی و سوق ‌الجیشی اهمیت ویژه‌ای دارد؛ که شامل سرزمین‌های میان دریای مدیترانه و خلیج ‌فارس و تا منطقه‌ جنوب خاوری اروپا، جنوب باختری آسیا و شمال آفریقا گسترده است. این منطقه از مهم‌ترین مناطق ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی جهان است که با تبدیل‌ شدن این منطقه به جولانگاه گروه‌های تروریستی نوظهور سلفی تکفیری و سپس حرکت به‌سوی ساختار پسا داعش عرصه‌ای پیچیده و پر بحران را در برابر تمامی بازیگران و قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی قرار داده است. این منطقه به دلیل قابلیت‌ها و توانمندی‌های ویژه در عرصه‌های مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و امنیتی به‌خصوص در طی ده‌های اخیر به‌عنوان منطقه‌ای راهبردی که با موقعیت ژئوپلیتیکی، ژئواستراتژیکی و ژئواکونومیکی باعث شده که همواره در پیش برد طرح‌های راهبردی غرب به‌خصوص آمریکا برای تأمین منافع و ماندگاری در منطقه و حفظ حائل امنیتی رژیم صهیونیستی جایگاه منحصر به ‌فردی داشته است. کشورهای سوریه و عراق در جبهه مقاومت، دونقطه از کانون‌های تزریق بحران و بی‌ثباتی توسط گروه‌های تروریست تکفیری داعش در جنگ نیابتی محور ژئوپلیتیک وابسته به رهبری آمریکا در منطقه به شمار می‌رفتند، حالا با توجه به این تحولات رقابت‌ ژئوپلیتیکی و تغییرات ساختار گذار ژئوپلیتیک منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای در این کشورها متمرکز شده است. از طرفی دیگر کشورهای عراق، سوریه و یمن نیز به محل رقابت و منازعه و در هم ‌آمیختگی قلمرو ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی ایران، ترکیه، عربستان تبدیل‌شده است. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی– تحلیل و پیمایشی با استفاده از منابع کتابخانه‌ای­– اینترنتی و اسنادی که به تحلیل آینده‌پژوهی فضای ژئوپلیتیکی پسا داعش در منطقه غرب آسیا­(مطالعه موردی عراق) پرداخته است؛ که رقابت‌ها و چالش‌ها میان جبهه مقاومت با محور وابسته به غرب در منطقه را در فضای پسا داعش تحلیل نموده که تحول حذف داعش و پوست‌اندازی منطقه از محور ژئوپلیتیک وابسته به سمت محور ژئوپلیتیک غیر وابسته­(مقاومت) در هدف پژوهشی هست.