حذف روی و کادمیوم از خاک آلوده با استفاده از گیاه یونجه

Abstract

برخی از گیاهان تحت عنوان گیاهان فوق تجمع دهنده، دارای قابلیت جذب، تحمل و حذف مقادیر بالایی از فلزات سنگین<br />خاک می باشند. استفاده از این گیاهان به عنوان یک تکنولوژی مناسب و تجاری بوده که با استفاده از آن، می توان نسبت به<br />پاکسازی خاک های آلوده به فلزات سنگین اقدام نمود. دربین گیاهان علوفه ای، خانواده لگومینوز وازاین خانواده، یونجه به<br />جهت دارا بودن ریشه های عمیق، بومی ایران بودن و دوره رشد کوتاه مدت آن در آب و هوای سرد و گرم موجود در<br />سایر نقاط کشور، ازاهمیت ویژه ای برخوردار می باشد که این مساله امکان حذف مقدار بیشتری از آلودگی را از سطح<br />خاک آلوده فراهم می سازد. در این تحقیق میزان جذب غلظت های متفاوت فلزات سنگین روی و کادمیوم درخاک، توسط<br />گیاه یونجه به همراه غلظت قابل دسترس بیولوژیک آن تعیین و با pHخاک مقایسه می گردد. مطالعه بر روی چهار نمونه<br />خاک صورت گرفت که بطور مصنوعی به عناصر روی و کادمیوم در غلظت های 200 ،100و 400 ppmکادمیوم و ،500<br />1000و 2000ppmروی آلوده گردیده وگیاه یونجه در گلدان غیر آلوده )شاهد آزمایش( و گلدان های حاوی خاک آلوده<br />به عناصر فوق کشت گردید . پس از انجام فعالیت های مورد نیاز شامل داشت صحیح و برداشت، آنالیز شیمیایی خاک<br />برای تعیین پارامترهای موثر در جذب نظیر pHانجام گردید. پارامترهای اندازه گیری شده با استفاده از روش آماری آنالیز<br />خوشه ای و نرم افزار MVSPمورد بررسی قرار گرفت. اندازه گیری غلظت کل فلزات سنگین در خاک، گیاه و در بخش<br />دسترسی بیولوژیک ومیزان بارمواد آلی درخاک وگیاه نشان می دهد که یونجه دارای پتانسیل خوبی جهت جذب هر<br />دوعنصر مورد مطالعه می باشد. میزان جذب این عناصر نسبت به هم روند مشابهی داشته و در اثر کاهش pHروند<br />صعودی دارند. به نحوی که درنمونه خاک شماره 4که دارای بیشترین مقدار آلودگی است، با کاهش pHتا 6/72میزان<br />غلظت روی و کادمیوم درخاک و نیز میزان جذب آن در یونجه بطور قابل ملاحظه ای تا 1161/75 mg/kgکادمیوم<br />درگیاه و 58/2 mg/kgدر خاک و نیز 3933/54 mg/kgروی درگیاه و 2703/2 mg/kgدر خاک افزایش دارد. لذا<br />یونجه را می توان به عنوان یک گیاه مناسب جهت حذف روی و کادمیوم از خاک آلوده پیشنهاد داد. خواص عمده شیمایی<br />خاک از جمله ،pHظرفیت تبادل کاتیونی و مواد آلی در جذب و یا دفع فلزات سنگین خاک موثرند، همچنین نتایج نشان<br />می دهد که در اثر افزایش میزان مواد آلی در خاک مقدار pHخاک کاهش می یابد.